zbrodnia i kara.pdf

sukien przecież nie ma, nic, od tylu lat! Nigdy nikogo o nic nie prosiła. Dumna jest, raczej
by wszystko swoje oddała... A teraz poprosiła — tak jej się podobały! Mnie było szkoda
oddawać. „Na co ci to?" — mówię. Tak właśnie powiedziałam: „na co". Nie trzeba było jej
tego mówić. Popatrzyła na mnie, ciężko jej się na sercu zrobiło, że jej odmówiłam, aż żal
było patrzeć... Nie o kołnierzyk jej szło, ale o tę moją odmowę; widziałam to. Ach, gdybym
mogła wszystko odwołać, odrobić to wszystko, co powiedziałam... Ach, ja... ale cóż!... co
pana to obchodzi!
— Pani znała Lizawietę, handlarkę?
— Tak... A pan ją znał? — z pewnym zdziwieniem spytała Sonia.
— Katarzyna Iwanowna ma galopujące suchoty, umrze niedługo — rzekł po chwili
milczenia Raskolnikow, nie odpowiadając na pytanie.
— Nie, nie, nie! — Sonia odruchowo chwyciła go za obie ręce, jakby prosząc, żeby nie.
— Przecież lepiej, żeby umarła.
— Nie, nie lepiej, wcale nie lepiej! — powtarzała machinalnie, przerażona.
384
— /\ aziecir uoKąa je pani zaoierze, jeśli nie do siebie?
— Sama nie wiem! — jęknęła Sonia w rozpaczy, chwytając się za głowę. Widocznie myśl
o tym nieraz przychodziła jej do głowy, a on teraz tylko wywołał ją znowu.
— A jeżeli pani jeszcze za jej życia, teraz, zachoruje i będzie w szpitalu, to co wtedy? —
nalegał nielitościwie.
— Co też pan mówi, co też pan! To niemożliwe. — Twarz Soni wykrzywiła się w
strasznym przerażeniu.
— Dlaczego niemożliwe? — ciągnął Raskolnikow z cierpkim uśmiechem. — Jest pani
zaasekurowana? Co się wtedy z nimi stanie? Całą gromadą pójdą na ulicę, ona będzie
kaszleć, żebrać i gdzieś głową bić o mur, jak dzisiaj, dzieci będą płakały... Padnie gdzieś,
zabiorą do cyrkułu, do szpitala, umrze, a dzieci...
— Ach, nie! Bóg do tego nie dopuści! — wyrwało się wreszcie udręczonej Soni. Słuchała,
patrząc na niego błagalnie, składając ręce w niemej prośbie, jak gdyby wszystko zależało
od niego.
Raskolnikow wstał i zaczął chodzić po pokoju. Upłynęło kilka chwil. Sonia stała z
opuszczoną głową i rękoma, strasznie zgnębiona.
— Nie może pani oszczędzać? Odkładać na czarną godzinę? — zapytał, raptem
zatrzymując się przed nią.
— Nie — szepnęła Sonia.
— No, oczywiście! A próbowała pani przynajmniej? — dodał niemal drwiąco.
— Próbowałam.
— I nie udało się! No tak, rozumie się, nie warto pytać. Znowu zaczai chodzić po pokoju.
Przeszło jeszcze parę chwil.
— Nie co dzień pani zarabia?
Sonia zmieszała się jeszcze bardziej, krew uderzyła jej do twarzy.
— Nie — szepnęła z męczeńskim wysiłkiem.
— Z Poleńką na pewno będzie to samo, co z panią — rzucił nagle.
— Nie, nie. To niemożliwe, nie! — jak szalona krzyknęła głośno Sonia, niczym pchnięta
nożem. — Bóg, Bóg na taką potworność nie pozwoli!
13 — Zbrodnia i kara
385
— Nie, nie! Pan Bóg ją obroni, Bóg!... — powtarzała nieprzytomnie.
— A może Boga wcale nie ma — powiedział Raskolnikow ze złośliwą satysfakcją,
roześmiał się i spojrzał na nią.
Twarz Soni zmieniła się nagle; przebiegały po niej drgawki. Spojrzała na niego z
niewysłowionym wyrzutem, chciała coś powiedzieć, ale słowa nie mogła wydobyć z gardła
i raptem rozpłakała się gorzko, kryjąc twarz w dłoniach.