zbrodnia i kara.pdf

— Źle, bracie, żeś się z samego początku nie umiał zabrać do rzeczy. Z nią trzeba było
całkiem inaczej postępować. Przecież to jest, że tak powiem, wyjątkowy charakter!
Zresztą, o charak-
Avenante (fr.) — miła, przyjemna.
6 -- Zbrodnia i kara
161
terze potem... Ale, na przyKłaa, jaK mogies dopuście ao lego, żeby śmiała ci nie przysyłać
obiadu. Albo weźmy dla przykładu ten weksel! Na głowę upadłeś czy co, żeby weksle
podpisywać? Albo, co gorsza, to niedoszłe małżeństwo, kiedy jeszcze żyła córka, Natalia
Jegorowna... Wszystko wiem! Zresztą widzę, że to twoja czuła struna i że ze mnie osioł
skończony; przepraszam cię bardzo. A propos głupoty: jak myślisz, przecież ta Praskowia
Pawłowna wcale nie jest tak głupia, na jaką wygląda na pierwszy rzut oka, nie uważasz?
— Tak... — wycedził Raskolnikow, nie patrząc na niego, rozumiejąc jednak, że wygodniej
jest podtrzymywać rozmowę.
— Prawda? — Razumichin był wyraźnie uradowany, że otrzymał odpowiedź. — Ale
mądra też nie jest, prawda? Zupełnie, ale to najzupełniej wyjątkowy charakter! Nawet ja,
bracie, gubię się, zapewniam cię... Ma chyba nie mniej niż czterdzieści lat. Mówi, że ma
trzydzieści sześć i ma do tego zupełne prawo. Zresztą, przysięgam ci, że biorę ją raczej
rozumowo, że tak powiem, metafizycznie; taki się, bracie, dylemat między nami wytworzył,
niczym twoja algebra! Nic z tego nie rozumiem! Ale to wszystko głupstwo, widząc jednak,
że już nie jesteś studentem, straciłeś lekcje i nawet porządne ubranie i że po śmierci
panny nie ma co cię już trzymać na stopie familijnej, naraz się zlękła; a wobec tego, że i ty
zaszyłeś się w kąt i nie podtrzymywałeś poprzednich stosunków, postanowiła wyrzucić cię
z mieszkania. Dawno już miała ten zamiar, ale szkoda jej było weksla. Zwłaszcza że
zapewniałeś, iż mamusia zapłaci...
— To tylko z podłości tak mówiłem... Matka moja sama omalże nie żebrze... A ja
kłamałem, byle tylko mnie z mieszkania nie wyrzucili i... dawali jeść — odpowiedział
głośno i z naciskiem Raskolnikow.
— Tak, to dobrze. Cała bieda w tym, że tu jak na złość zjawił się pan Czebarow, radca
dworu i człowiek interesu. Paszeńka nic by bez niego nie wymyśliła, taka jest wstydliwa;
no, a człowiek interesu nie bardzo się krępuje i w pierwszym rzędzie zadał oczywiście
pytanie: czy jest nadzieja na zrealizowanie
162
weKseiKa. uapowieaz: jest, DO jest taKa mamusia, co to ze stu dwudziestu pięciu rubli
emerytury swojej, choćby sama miała nie jeść, ale Rodiunię z kłopotu wybawi, a i
siostrzyczka taka jest, co to za braciszka bodaj do niewoli pójdzie. Na tym właśnie się
oparł. Czego się kręcisz? Przejrzałem cię, bracie, na wskroś, wszystko co do joty wiem o
tobie, nie darmo zwierzałeś się Paszeńce, kiedyś jeszcze był z nią na stopie familijnej,
mówię ci to w najlepszej intencji... Tak zazwyczaj bywa: uczciwy i sentymentalny człowiek
zwierza się w szczerości ducha, a człowiek interesu słucha i je, aż zje do cna. Otóż dała
ona weksel, jakoby w charakterze spłaty długu, owemu Czebarowowi, a ten wystąpił
formalnie o należność, niczym się nie krępując. Początkowo, kiedy się tylko o tym
dowiedziałem, chciałem mu porządnie kota popędzić, ale w tym czasie pokumałem się z
Paszeńką, wobec tego kazałem sprawę przerwać w samym zarodku, poręczywszy za
twoją wypłacalność. Poręczyłem za ciebie, słyszysz? Wezwano Czebarowa, zatkano mu
pysk dziesięcioma rublami, a weksel wycofano, i oto mam zaszczyt zaprezentować go
szanownemu panu — na słowo teraz panu wierzą — oto proszę, weź go pan sobie, nawet
go naddarłem, jak w tych wypadkach należy.
Razumichin położył na stole weksel; Raskolnikow spojrzał na weksel i nie rzekłszy ani
słowa, odwrócił się do ściany. Razumichina to ubodło.
— Widzę, bracie — odezwał się po chwili — że znowu palnąłem głupstwo. Miałem zamiar
rozerwać cię trochę pogawędką, a zdaje się, osiągnąłem wręcz odwrotny efekt.