zbrodnia i kara.pdf

podrzucić i uciec!" — przyszło mu na myśl. Nie widząc nikogo na podwórzu, wszedł do
bramy i zobaczył tuż przy niej przymocowany do płotu ściek rynsztokowy (jak to często
bywa w domach, gdzie mieszka dużo robotników, rzemieślników, woźniców itp., a tuż
obok na płocie zrobiony kredą znany, bo często w takich miejscach umieszczany,
dowcipny napis: „Tu pszystawać nie wolno". A więc dobre i to, bo samo wejście tu i
wystawanie nie wzbudzi podejrzeń. „Tu właśnie należałoby wszystko ukryć i uciec!"
Obejrzawszy się raz jeszcze, sięgnął już do kieszeni, gdy naraz pod zewnętrzną ścianą,
między bramą a rynną, która to przestrzeń miała nie więcej niż arszyn szerokości,
zauważył wielki, nie ociosany kamień wagi z półtora puda1, oparty o murowaną ścianę
wychodzącą na ulicę. Za ścianą tą była jezdnia, chodnik, słychać było kroki przechodniów,
od których zawsze tu się roiło, ale zza bramy nikt go nie mógł widzieć, chyba żeby ktoś
wszedł z ulicy, co zresztą mogło się zdarzyć, i dlatego właśnie trzeba się było śpieszyć.
Nachylił się, chwycił oburącz wielki głaz i natężywszy się, przewrócił go. Pod głazem
utworzyło się niewielkie wgłębienie, do którego zaczął wrzucać zawartość kieszeni.
Sakiewka leżała na samym wierzchu, ale było tam jeszcze sporo miejsca. Raz
1 Pud — dawna rosyjska jednostka ciężaru, równa 16,38 kg.
144
jeszcze wyięzyi sny, jeanym mocnym rucnem oawrocu głaz taK, że znalazł się dokładnie
na poprzednim miejscu i może tylko wydawał się odrobinę wyższy. Ale podgarnął trochę
ziemi, udeptał ją i zatarł ślady.
Potem wyszedł i skierował się w stronę placu. Znowu, jak przedtem w cyrkule, opanowała
go na chwilę rozsadzająca pierś radość. „Ślady zatarte! Czyż może komuś przyjść do
głowy szukać pod tym głazem? Leży tu prawdopodobnie od zbudowania domu i tyleż
czasu pewnie jeszcze przeleży. A choćby znaleźli: kto posądzi o to mnie? Wszystko
skończone! Nie ma poszlak!" — pomyślał i roześmiał się. Tak, przypominał sobie potem,
iż roześmiał się nerwowym, urywanym, ledwie dosłyszalnym śmiechem i śmiał się cały
czas, gdy przechodził przez plac. Ale gdy wszedł na K-ski bulwar, na którym onegdaj
spotkał ową dziewczynę, wesołość nagle go opuściła. Inne myśli zaprzątnęły mu głowę.
Wydawało mu się, że z okropnym obrzydzeniem przechodzić będzie obok ławki, na której
wtedy, po odejściu dziewczyny, siedział i rozmyślał, i że bardzo ciężko mu będzie spotkać
się znowu z wąsalem, któremu dal wówczas dwadzieścia kopiejek. „Zresztą, pal go
diabli!"
Szedł roztargniony, rozglądając się ponuro. Myśli jego krążyły bezustannie wokół jednego,
głównego punktu — przynajmniej jemu się zdawało, że jest to istotnie punkt najważniejszy
i że teraz, właśnie teraz został sam na sam z tym głównym punktem, i to po raz pierwszy
od tych dwóch miesiący.
„A niech to wszyscy diabli wezmą! — pomyślał w nagłym przystępie niesłychanej złości.
— Zaczęło się i jest całe to nowe życie, niech je diabli! Boże, jakież to idiotyczne!... A jak
dzisiaj kłamałem, poniżałem się! Jak obmierzle łasiłem się i płaszczyłem przed tym
nędznym Ilją Piętrowiczem! Zresztą i to są bzdury! Gwiżdżę na nich wszystkich i nawet na
to, że się łasiłem i poniżałem! Nie o to chodzi! Zupełnie nie o to!..."
Naraz zatrzymał się; nowe, zupełnie niespodziewane i niezwykle proste pytanie zupełnie
zbiło go z tropu i boleśnie zdumiało:
145
„jezen 10 wszysiKo rzeczywiście zosiaio aoKonane w pemi świadomości, a nie po
głupiemu, jeżeli istotnie miałem określony cel i mocne postanowienie, to dlaczego
dotychczas nawet nie zajrzałem do sakiewki i nie wiem, co stało się moim łupem,
dlaczego poszedłem na taką mękę i z całą świadomością zdecydowałem się na taki
podły, ohydny, niski czyn? Przecież przed chwilą chciałem wrzucić do wody tę sakiewkę i
wszystkie rzeczy, których również nie oglądałem. Jakże to?"
Tak, taka jest rzeczywistość. Wiedział zresztą o tym i nie jest to bynajmniej dla niego
nowa sprawa; gdy w nocy postanowił wrzucić wszystko do wody, powziął to