zbrodnia i kara.pdf

pytanie: czy zgadza, się podobny nastrój, podobny stan ducha, a mianowicie piski, rechot,
dziecinna bójka w bramie, z siekierami, z krwią, z łotrowską przebiegłością,
przezornością, grabieżą? Dopiero co zamordowali, jakieś pięć albo dziesięć minut temu
— tak wypada, bo zwłoki jeszcze ciepłe — i ni w pięć, ni w dziewięć zostawili te ciała,
otwarte mieszkanie i dobrze wiedząc, że przed chwilą ktoś tędy przeszedł, rzucają
zdobycz i jak mali chłopcy tarzają się po ziemi, ryczą ze śmiechu, zwracają na siebie
ogólną uwagę... i to zgodnie stwierdza dziesięciu świadków!
— Rozumiem, dziwne to, oczywiście!... Może to i niemożliwe, jednakże...
— Nie, bracie, żadne jednakże, bo jeżeli kolczyki, które znalazły się tegoż samego dnia, o
tej samej godzinie w rękach Mikołaja, istotnie stanowią ważną poszlakę przeciwko niemu,
to po jego wyjaśnieniach stają się sporną poszlaką, bo mimo wszystko musimy wziąć pod
rozwagę oczywiste fakty świadczące na jego korzyść, zwłaszcza że są to fakty niezbite. A
jak sądzisz, czy na podstawie naszej jurysdykcji przyjmą, a raczej czy są w stanie przyjąć
fakt oparty jedynie na niemożliwości psychologicznej, stanie wewnętrznym podejrzanego
za fakt niezbity i usuwający wszelkie obciążające poszlaki rzeczowe? Nie, nie przyjmą, w
żadnym razie nie przyjmą, bo pudełko niby znaleźli i człowiek chciał się powiesić, „co nie
mogłoby mieć miejsca, gdyby nie czuł się winny!" Oto kardynalne zagadnienie, które mnie
właśnie tak denerwuje! Musisz mnie zrozumieć!
— Widzę, że się denerwujesz. Poczekaj, zapomniałem zapytać: skąd wiadomo, że
pudełko z kolczykami rzeczywiście pochodzi z kufra starej?
— To zostało ustalone — odpowiedział z niezadowoleniem i jakby niechętnie Razumichin.
— Koch rozpoznał przedmiot i wskazał nawet tego, który go zastawił, a ten niezbicie
dowiódł, że przedmiot istotnie należy do niego.
181
— To złe. Teraz dalej: czy nikt me widział Mikołaja w cnwm, gdy Koch i Piestriakow
wchodzili na górę, i czy nie można tego w jakikolwiek sposób dowieść?
— O to właśnie chodzi, że nikt nie widział — odpowiedział Razumichin z ubolewaniem — i
to jest właśnie najgorsze; nawet Koch i Piestriakow nie zauważyli, wchodząc na górę,
choć z drugiej strony ich świadectwo miałoby obecnie niewielkie znaczenie. „Widzieliśmy,
powiadają, że mieszkanie jest otwarte, pewnie pracowali tam, ale przechodząc, nie
zwróciliśmy uwagi i nie pamiętamy dobrze, czy byli tam wtedy robotnicy, czy nie".
— Hm, a więc jedyną usprawiedliwiającą go okolicznością jest to, że jeden grzmocił
drugiego i śmiali się. Dajmy na to, że jest to poważny dowód, ale... Pozwól: jak ty sam
tłumaczysz cały ten fakt? Jak wytłumaczysz znalezienie kolczyków, jeżeli on je naprawdę
znalazł, tak jak zeznaje?
— Jak wytłumaczę? Nie ma co tu tłumaczyć: sprawa jest jasna! Jasna jest droga, na którą
należy sprawę skierować, jasna i dowiedziona, i właśnie pudełko wskazało ten kierunek.
Prawdziwy morderca zgubił te kolczyki. Morderca był na górze, gdy Koch i Piestriakow
dobijali się, i był zamknięty od wewnątrz. Koch palnął głupstwo, że zszedł na dół; w tym
właśnie momencie morderca wyskoczył i też zbiegł na dół, bo nie miał innego wyjścia. Na
schodach schował się przed Kochem, Piestriakowem i stróżem do pustego mieszkania w
chwili, kiedy Dymitr i Mikołaj wylecieli stamtąd, przeczekał, aż ucichną ich kroki, i
najspokojniej zszedł na dół właśnie w chwili, kiedy Dymitr i Mikołaj pognali na ulicę, a
wszyscy inni również się rozeszli i nikogo nie było przed bramą. Może go widzieli, ale po
prostu nie zauważyli: czy to mało ludzi przechodzi? A pudełko wypadło mu z kieszeni, gdy
stał za drzwiami, i nie zauważył, że mu wypadło, bo nie miał wtedy do tego głowy.
Pudełko natomiast z całą oczywistością dowodzi, że on tam właśnie stał. Oto cała historia!
— Sprytnie! Bardzo to, bracie, sprytne. Paradne!
— Ale dlaczego, dlaczego?
182
U Jd.JS.Ub Z,
i układa się... niczym w teatrze.