zbrodnia i kara.pdf

kęs, a nawet nieludzko biła. Znaleziono ją powieszoną na strychu. Uznano, że było to
samobójstwo. Po zwykłej procedurze na tym sprawę zakończono. Dopiero później
wpłynęło doniesienie, że dziecko... okrutnie skrzywdził Swidrygajłow. Co prawda,
wszystko to było mętne. Doniesienie pochodziło od innej Niemki, wściekłej baby, nie
cieszącej się zaufaniem. W rezultacie, dzięki staraniom i pieniądzom Marfy Pietrowny,
doniesienie właściwie nie wpłynęło. Krążyły tylko plotki. Jednakże same te plotki są wielce
znamienne. Pani, Awdotio Romanowno, na pewno słyszała u nich historię o parobku
Filce, który sześć lat temu, jeszcze za pańszczyzny, zmarł skutkiem znęcania się nad nim.
361
— Przeciwnie. Słyszałam, ze ten hilka sam się powiesił.
— Tak jest. Ale zmusił go albo raczej doprowadził do gwałtownej śmierci system
prześladowań i znęcania się pana Swidrygajłowa.
— Nic o tym nie wiem — odpowiedziała oschle Dunia.
— Słyszałam tylko niezwykle dziwną historię o tym Filce, który miał być podobno
hipochondrykiem, domorosłym filozofem; ludzie mówili, że „się zaczytał", a przyczyną
samobójstwa były raczej drwiny niż razy pana Swidrygajłowa. Zauważyłam, że
Swidrygajłow dobrze obchodził się ze służbą i ludzie go nawet lubili, aczkolwiek
rzeczywiście przypisywano mu śmierć Filki.
— Jak widzę, pani skłania się do usprawiedliwienia go
— zauważył Łużyn, krzywiąc się w dwuznacznym uśmiechu.
— Rzeczywiście, to człowiek sprytny i umie starać się o względy dam, czego opłakanym
przykładem jest tak zagadkowa śmierć Marfy Pietrowny. Chciałbym tylko służyć pani i jej
mamusi radą, a to ze względu na to, że niewątpliwie należy się spodziewać jakichś
kroków z jego strony. Co do mnie, to jestem przekonany, że osobnik ten bez wątpienia
ugrzęźnie na nowo w więzieniu za długi. Jego żona w żadnym razie nie miała zamiaru, ze
względu na dzieci, zabezpieczyć go, a gdyby nawet mu coś zostawiła, to chyba tylko na
pierwsze potrzeby, coś niewielkiego, efemerycznego, co nawet na rok nie starczy
człowiekowi z jego narowami.
— Proszę pana — powiedziała Dunia — bardzo proszę, dajmy spokój panu
Swidrygajłowowi. To mnie nuży.
— Właśnie przed chwilą był u mnie — powiedział nagle Raskolnikow, odzywając się po
raz pierwszy.
Ze wszystkich stron rozległy się okrzyki, wszyscy zwrócili się do niego, nawet Łużyn był
poruszony.
— Półtorej godziny temu, kiedy spałem, wszedł, obudził mnie i przedstawił się — ciągnął
dalej Raskolnikow — był dosyć swobodny, wesoły i jest przekonany, że dojdzie ze mną do
porozumienia. Między innymi bardzo pragnie zobaczyć się z tobą, Duniu, i szuka ku temu
sposobności. Mnie zaś prosił
362
o pośrednictwo. Ma dla ciebie propozycję, powiedział mi nawet jaką. Poza tym
kategorycznie oświadczył, że Marfa Pietrowna na tydzień przed śmiercią w testamencie
zapisała ci trzy tysiące rubli, które możesz odebrać w najbliższym czasie.
— Bogu niech będą dzięki! — zawołała Pulcheria Aleksand-rowna i przeżegnała się. —
Módl się za nią, Duniu, módl się.
— Rzeczywiście, to prawda — wyrwało się Łużynowi.
— Co dalej, co dalej? — niecierpliwiła się Dunia.
— Potem powiedział, że sam nie jest bogaty, że cały majątek przechodzi na dzieci, które
są teraz u ciotki. Wreszcie, że zamieszkał niedaleko ode mnie, gdzie mianowicie, nie
pytałem...
— Ale co, co on chce zaproponować Duni? — zapytała przerażona Pulcheria
Aleksandrowna. — Czy ci powiedział?
— Tak, powiedział.