zbrodnia i kara.pdf

— Teraz wszystko jest dla mnie zupełnie jasne — ciągnął Raskolnikow, zwracając się do
Lebieziatnikowa. — Od pierwszej chwili podejrzewałem, że w tej całej historii tkwi jakiś
wstrętny podstęp. Podejrzewałem na skutek pewnych okoliczności mnie jednemu tylko
znanych, o których zaraz powiem:
473
w tym leży sedno sprawy. Pan, Andrzeju Siemionowiczu, przez swoje nieocenione
zeznanie wyjaśnił mi ostatecznie wszystko. Proszę, aby wszyscy, wszyscy słuchali. Ten
pan — wskazał na Łużyna — starał się niedawno o rękę pewnej panny, a mianowicie
mojej siostry, Awdotii Romanowny Raskolnikowej. Po przyjeździe do Petersburga
onegdaj, przy pierwszym widzeniu, pokłócił się ze mną i wyrzuciłem go za drzwi, na co
mam dwóch świadków. Jest to zły człowiek... Onegdaj nie wiedziałem jeszcze, że on
mieszka u pana, Andrzeju Siemionowiczu. Zatem nie wiedziałem, że tego samego dnia,
kiedy pokłóciliśmy się, to jest onegdaj, był świadkiem, jak wręczałem Katarzynie Iwanownie,
w charakterze przyjaciela nieboszczyka pana Marmieła-dowa, pewną sumę na
pogrzeb. Natychmiast napisał kartkę do mojej matki z zawiadomieniem, że dałem
pieniądze nie Katarzynie Iwanownie, lecz Sofii Siemionownie, używając przy tym
najnikczemniejszych określeń... charakteru tej ostatniej, to jest napomknął o charakterze
mego stosunku do niej. Wszystko to było zrobione w celu poróżnienia mnie z matką i z
siostrą, wmawiał im bowiem, że marnotrawię ich ostatni grosz, którym się dzielą ze mną.
Wczoraj wieczorem przy matce i siostrze, w jego obecności, ustaliłem prawdę,
dowiódłszy, że pieniądze dałem na pogrzeb Katarzynie Iwanownie, nie zaś Sofii
Siemionownie, której onegdaj nie znałem, nawet nie widziałem na oczy. Dodałem przy
tym, że on, Piotr Łużyn, nie wart jest małego palca Sofii Siemionowny, o której się tak źle
wyraża. Na jego pytanie, czy posadziłbym Sofię Siemionownę obok swej siostry,
odpowiedziałem, że już to zrobiłem tego właśnie dnia. Zły, że matka i siostra nie chcą ulec
jego namowom i zerwać ze mną, zaczął prawić im niewybaczalne chamstwa. Nastąpiło
ostateczne zerwanie i wyrzucono go z domu. Wszystko to miało miejsce wczoraj
wieczorem. Teraz proszę o specjalną uwagę: wyobraźcie sobie, że udałoby mu się
dowieść, że Sofia Siemio-nowna jest złodziejką, wówczas, po pierwsze, dowiódłby matce
mojej i siostrze, że podejrzenia jego były słuszne, że miał rację, oburzając się, iż stawiam
moją siostrę na równi z Sofią
474
Siemionowną, że napadając na mnie, strzegł i bronił honoru mojej siostry, a swej
narzeczonej. Słowem, dzięki temu mógłby znowu poróżnić mnie z rodziną i miał nadzieję,
że znowu wkradnie się w jej łaski. Nie wspominam nawet o tym, że mścił się zarazem na
mnie, miał bowiem podstawy, by przypuszczać, że honor i szczęście Sofii Siemionowny
są mi bardzo drogie. Oto jego wyrachowanie! Oto jak ja rozumiem tę sprawę. Oto cała
przyczyna, prócz której nie ma innej.
W ten czy też podobny sposób zakończył Raskolnikow swoją przemowę, przerywaną
często okrzykami obecnych, słuchających zresztą bardzo uważnie. Nie zważając na
przerywanie, Raskolnikow mówił ostro, spokojnie, dokładnie, jasno, z pewnością siebie.
Jego ostry głos, zdecydowany ton i surowy wyraz twarzy zrobiły na wszystkich
nadzwyczajne wrażenie.
— Tak, tak, tak jest! — potakiwał zachwycony Lebieziat-nikow. — To musi być prawda, bo
jak tylko Sofia Siemionowną weszła do pokoju, to zapytał mnie o pana: czy pan tu jest?
Czy nie widziałem pana wśród gości Katarzyny Iwanowny? Odwołał mnie w tym celu do
okna i tam po cichu zapytał. Widać więc, że zależało mu na tym, aby pan tu koniecznie
był! Tak, wszystko się zgadza!
Łużyn milczał i uśmiechał się pogardliwie. Był jednak bardzo blady. Obmyślał widocznie,
jak się z tego wykręcić. Być może, z przyjemnością machnąłby ręką na wszystko i
wyszedł, ale w danej chwili było to niemożliwe: równałoby się to bowiem otwartemu
przyznaniu, że oskarżenia wytoczone przeciwko niemu są słuszne i że w istocie rzucił na