zbrodnia i kara.pdf

tyrolskim kapeluszu z wstążkami; dziewczyna, nie zważając na chór w przyległej sali,
śpiewała ochrypłym kontraltem jakąś podwórkową piosenkę.
— No, dość! — przerwał jej Swidrygajłow na widok wchodzącego Raskolnikowa.
Dziewczyna urwała natychmiast i stała w pełnym szacunku oczekiwaniu. Swoją rymowaną
bzdurę śpiewała również z miną poważną i pełną szacunku.
— Hej, Filip, szklankę! — zawołał Swidrygajłow.
541
oęuę pii wina — powiedział KasKoiniJcow.
— Jak pan sobie życzy, ja nie dla pana. Pij, Katia. Dziś już nie będę cię potrzebował.
Nalał jej pełną szklankę i położył na stole żółty banknot. Katia wypiła wino tak, jak piją
kobiety, dwudziestoma łykami, nie odejmując szklanki od ust, wzięła rubla, pocałowała w
rękę Swidrygajłowa, który potraktował to z całą powagą, i wyszła z pokoju wraz z
chłopcem z katarynką. Obydwoje byli sprowadzeni z ulicy. Swidrygajłow przebywał
dopiero od niespełna tygodnia w Petersburgu, lecz już był tu na dobre zadomowiony.
Kelner Filip był jego dobrym „znajomym" i nadskakiwał mu. Drzwi do sali zamykano,
Swidrygajłow był w tym pokoju jak u siebie. Prawdopodobnie całe dnie spędzał w tej
traktierni, marnej, brudnej i nawet nie trzeciorzędnej.
— Szedłem do pana — zaczął Raskolnikow. — Ale sam nie wiem, dlaczego nagle
skręciłem z placu Siennego na prospekt Newski! Nigdy tu nie bywam. Zwykle skręcam z
placu na prawo. Przy tym do pana nie idzie się tędy. Jak tylko skręciłem, zaraz wpadłem
na pana! To dziwne!
— Czemu nie powie pan wprost: to cud!
— Bo, być może, że to był przypadek.
— Jacy dziwni są ludzie! — roześmiał się Swidrygajłow. — Nie przyzna się taki, choćby w
gruncie rzeczy uwierzył w cud! Sam pan przecież powiedział: „być może" to tylko
przypadek. Jak tu się wszyscy strasznie boją mieć swoje własne zdanie, nie może pan
sobie wyobrazić, Rodionie Romanowiczu! Nie mówię o panu. Pan ma swoje własne
zdanie i nie uląkł się pan go mieć. Dlatego mnie pan zainteresował.
— Tylko dlatego.
— To mi wystarczy.
Swidrygajłow był wyraźnie podochocony, ale tylko odrobinę, wypił zaledwie pół szklanki
wina.
— Zdaje mi się, że był pan u mnie, zanim jeszcze pan się dowiedział, że zdolny jestem
mieć to, co pan nazywa własnym zdaniem — zauważył Raskolnikow.
542
— Wtedy to było co innego. Każdy ma swoje powody. A propos cudu, pan chyba spał
przez te dwa czy trzy ostatnie dni. To ja podałem panu adres tej traktierni i żadnego nie
ma w tym cudu, że pan tu przyszedł. Powiedziałem panu, którędy tu się idzie, w którym to
jest miejscu i o której godzinie można mnie tu zastać. Pamięta pan?
— Zapomniałem — odpowiedział zdumiony Raskolnikow.
— Wierzę. Powtarzałem panu dwa razy. Adres wbił się panu mechanicznie w pamięć.
Skręcił pan tu odruchowo, ale jednak kierował się pan według adresu, nie wiedząc o tym.
Mówiąc wtedy do pana, nie liczyłem, że pan mnie rozumie. Pan się łatwo zdradza,
Rodionie Romanowiczu. I jeszcze coś. Przekonałem się, że w Petersburgu wiele osób
mówi do siebie głośno na ulicy. To miasto półobłąkanych. Gdyby nauka u nas była dobrze
postawiona, to lekarze, prawnicy i filozofowie, każdy w swojej specjalności, mogliby
porobić w Petersburgu nader cenne obserwacje. Rzadko które miasto ma tyle ponurych,
ostrych i dziwnych wpływów na duszę ludzką, co Petersburg. Już sam klimat ile znaczy! A
przecież jest to centrum administracyjne całej Rosji i charakter tego miasta musi wpływać
na wszystko. Ale nie o to w danej chwili chodzi. Obserwowałem pana kilkakrotnie.
Wychodząc z domu, trzyma pan jeszcze głowę do góry. Po dwudziestu krokach opuszcza
ją pan, ręce zakłada w tył. Patrzy pan, ale najwyraźniej nic pan wokoło siebie nie widzi.