zbrodnia i kara.pdf

„Ale głupstwo zrobiłem — pomyślał sobie — oni mają Sonię, a przecież mnie samemu
potrzeba". Uznał jednak, że zabranie pieniędzy jest niemożliwe, zresztą i tak nie zrobiłby
tego, machnął ręką i skierował się do domu. „Soni są przecież potrzebne pomadki —
rozumował dalej, idąc ulicą i złośliwie się uśmiechając — ta czystość drogo kosztuje...
Hm! A przecież sama Sonia też może zostać na lodzie, bo jest tu pewne ryzyko, może się
nie udać polowanie na zwierza... poszukiwanie złota... no i jutro wszyscy zostaną na
lodzie bez moich pieniędzy... Zuch Sonia! Taką studnię sobie wykopali! I korzystają z niej!
Przecież korzystają! Przyzwyczaili się. Popłakali i przyzwyczaili się. Człowiek jest podły i
do wszystkiego się przyzwyczaja".
Zamyślił się.
„A co, jeżeli zełgałem — jęknął nagle mimo woli — jeżeli człowiek wcale nie jest podły
sam przez się, to jest jako cały rodzaj ludzki, wówczas oznaczałoby to, że wszelkie
skrupuły to tylko przesądy wymyślone dla postrachu, że żadne granice nie istnieją, i tak
powinno być..."
53
111
Nazajutrz obudził się późno, miał bardzo niespokojny sen, który go bynajmniej nie
pokrzepił. Obudził się bardzo zły, poirytowany, zgryźliwy i z nienawiścią oglądał swoją
klitkę. Była to ciasna komórka o długości sześciu kroków i miała strasznie nędzny wygląd
ze swoją pożółkłą, zakurzoną, odstającą wszędzie tapetą, a człowiekowi nawet niezbyt
słusznego wzrostu wydawać się musiało, że lada chwila uderzy głową w sufit. Meble
dostosowane były do wyglądu mieszkania: stały tu trzy stare, sfatygowane krzesła, w
kącie malowany stół, na którym porozrzucane były książki i kajety; z tego choćby, że
strasznie były zakurzone, widać było, że ludzka ręka dawno ich nie dotykała; wreszcie,
stała tu wielka, koślawa kanapa, która zajmowała pół pokoju. Kanapa ta niegdyś była
obita materiałem, a teraz — obszarpana i dziurawa — służyła Raskol-nikowowi za łóżko.
Nieraz spał na niej w ubraniu, bez prześcieradła, pod swoim starym, znoszonym
studenckim płaszczem, na jednym jaśku pod głową, pod który podkładał całą swoją
bieliznę, czystą i brudną, żeby mu było nieco wyżej. Przy kanapie stał mały stolik.
Trudno było o większe opuszczenie i niechlujstwo niż to, w jakie wpadł Raskolnikow, ale
czuł się w tym nawet dobrze przy obecnym stanie ducha. Zdecydowanie unikał ludzi,
zasklepił się jak żółw w skorupie i nawet na widok służącej, która mu usługiwała, dostawał
czegoś w rodzaju drgawek konwulsyj-nych. Zdarza się to maniakom, którzy skupiają się
na jakiejś jednej rzeczy. Gospodyni już od dwóch tygodni przestała go stołować, a jemu
nawet przez myśl nie przeszło, żeby z nią pomówić, mimo że siedział bez obiadu.
Nastazja, kucharka i jedyna służąca gospodyni, zadowolona była poniekąd z tego stanu
sublokatora i zupełnie przestała mu sprzątać, zaledwie raz na tydzień brała miotłę do ręki.
Właśnie tego rana obudziła go.
54
— wstawaj, aosyc tego wylegiwania się! — wrzasnęła mu nad samym uchem — już
dziesiąta. Herbatę ci przyniosłam; no, napijesz się? Zupełnie z ciała opadłeś.
Sublokator otworzył oczy, drgnął i poznał Nastazję.
— Gospodyni herbatę przysyła? — zapytał, podnosząc się ociężale.
— Jaka tam gospodyni!
Postawiła przed nim własny, wyszczerbiony imbryk z cienką herbatą i położyła dwie kostki
żółtego cukru.
— Masz, Nastazjo, weź to — powiedział i grzebiąc w kieszeni (spał w ubraniu), wyjął kilka
miedziaków — zejdź i kup mi bułkę. Kup też w masarni kawałek kiełbasy, byle tańszej.
— Bułkę ci zaraz przyniosę, a czy zamiast kiełbasy nie chciałbyś trochę gorącego
barszczu? Fajny barszcz, wczorajszy. Wczoraj ci zostawiłam, ale wróciłeś późno. Dobry
barszcz.