zbrodnia i kara.pdf

— Biła mnie! Co pan! Boże mój, biła! A gdyby nawet biła, no to co? No to co? Nic, nic pan
nie wie. Ona jest taka nieszczęśliwa, ach, jaka nieszczęśliwa! I chora... Szuka
sprawiedliwości... Ona jest czysta. Ona tak wierzy, że wszystko powinno być
sprawiedliwe, i żąda... Choćby ją torturowano, nie zrobi nic niesprawiedliwego. Nie
rozumie, że to jest niemożliwe, żeby ludzie byli sprawiedliwi, i denerwuje się... Jak
dziecko, jak dziecko! Ona jest sprawiedliwa, sprawiedliwa.
— A co się stanie z panią?
Sonia spojrzała pytającym wzrokiem.
— Zostały przecież na pani opiece. Prawda, że przedtem też wszystko było na pani
głowie, nieboszczyk również do pani przychodził po pieniądze na klina. A teraz co będzie?
— Nie wiem — smutno odparła Sonia.
— Zostaną tam?
— Nie wiem, winni są za mieszkanie. Podobno gospodyni powiedziała dzisiaj, że nie chce
ich trzymać, Katarzyna Iwanowna zaś mówi, że sama ani chwili tam nie zostanie.
382
— z, czegóż to nabrała takiej odwagi? Liczy na panią?
— Niech pan tak nie mówi!... Żyjemy w zgodzie — odezwała się Sonia, znowu nagle
zaniepokojona i podrażniona, jak rozgniewany kanarek lub inny jakiś mały ptaszek. — Co
ona ma zrobić ze sobą? Co mamy robić? — pytała, gorączkując się. — Ileż się ona
napłakała dzisiaj! Przecież ona zmysły traci, czy nie zauważył pan tego? Traci zmysły. To
martwi się jak mała dziewczynka, czy aby jutro wszystko będzie w porządku, przekąski i
wszystko... To załamuje ręce, pluje krwią, płacze, nagle w rozpaczy zaczyna bić głową o
ścianę. A potem znowu się uspokaja, liczy na pana: mówi, że pan teraz będzie jej
pomagał, że pożyczy sobie gdzieś pieniądze, wyjedzie ze mną do swego rodzinnego
miasta i założy tam pensję dla dobrze urodzonych panien, że ja będę jej pomocnicą jako
wychowawczyni, że zaczniemy nowe, piękne życie. Całuje mnie, obejmuje, pociesza i tak
wierzy, tak wierzy w te swoje rojenia! Czy można jej przeczyć? Dzisiaj przez cały dzień
myje, szoruje, naprawia; taka słaba, a szaflik sama dziś wciągnęła do pokoju... zdyszała
się i padła na łóżko. Bośmy jeszcze dziś rano były na targu kupić buciki dla Poleńki i Loni,
bo stare już im się rozleciały. Zabrakło nam przy płaceniu pieniędzy, dużo zabrakło. Takie
milutkie buciczki wybrała, ma gust, pan o tym nie wie... W sklepie przy kupcach rozpłakała
się, że zabrakło... Ach, jak żal było patrzeć na to.
— Tak, wobec tego rozumiem, że pani... tak żyje... — z gorzkim uśmiechem powiedział
Raskolnikow.
— A panu może nie żal? Nie żal? — poderwała się znów Sonia. — Wiem, że pan
wszystko oddał, choć pan tego nie widział. A gdyby pan to wszystko zobaczył, o Boże!
Ileż to razy, ile razy doprowadzałam ją do łez! Jeszcze w zeszłym tygodniu! Tak, ja! Na
tydzień przed jego śmiercią. Zachowałam się okrutnie. Ile, ile razy to się zdarzyło! Cały
dzień dzisiaj dręczyły mnie te wspomnienia!
Sonia załamywała ręce przy tych bolesnych wspomnieniach.
— To pani ma być okrutnicą?
383
— Tak, ja, ja! Przyszłam wtedy — ciągnęła, płacząc — a nieboszczyk powiada: „Poczytaj
mi, Soniu, głowa mnie jakoś boli, poczytaj... masz tu książkę" i podaje mi książkę, od
Andrzeja Siemionowicza sobie pożyczył, od Lebieziatnikowa, tu mieszka, zawsze
pożyczał od niego takie zabawne książki. A ja na to: „Muszę już iść" i nie chciałam czytać.
Przyszłam do nich głównie po to, żeby Katarzynie Iwanownie pokazać kołnierzyk, co mi
go przyniosła Lizawieta handlarka. I mankieciki, bardzo tanio, ładniutkie, nowiutkie, z
hafcikiem. Katarzynie Iwanownie bardzo się podobały. Ubrała się w to, przejrzała w
lustrze i ogromnie się jej podobały. „Podaruj mi je, powiada, Soniu, proszę cię". „Proszę
cię" — powiedziała, taką miała na nie ochotę. I gdzie by ona to włożyła? Tak tylko,
przypomniały się jej dawne, dobre czasy. Przegląda się w lustrze, zachwyca się, żadnych