zbrodnia i kara.pdf

wyżej. Więc powiada, jest tu pewien emerytowany urzędnik, sparaliżowany, trzeci rok na
fotelu, bez władzy w nogach. Jego żona to damulka roztropna. Syn pracuje gdzieś na
prowincji, ale rodzicom nie pomaga. Córka wyszła za mąż i nie bywa u nich.Na karku
mają dwóch małych siostrzeńców (własnych dzieci było im za mało) i odebrali teraz z
gimnazjum, przed ukończeniem, dziewczynę, swoją najmłodszą córkę. Za miesiąc
skończy dopiero szesnaście lat, więc będzie można wydać ją za mąż. I to właśnie za
mnie. Pojechaliśmy tam. Tak jakoś u nich jest zabawnie; przedstawiam się: ziemianin,
wdowiec, ze znanej rodziny, ustosunkowany, bogaty. Co z tego, że ja mam
pięćdziesiątkę, a ona nie ma jeszcze szesnastu? Kto na to zwraca uwagę? A rzecz
nęcąca, co? Przecież nęcąca? Cha! cha! Żeby pan widział, jak ja rozmawiałem z tatusiem
i mamusią! Zapłacić warto, żeby zobaczyć mnie wtedy. Wchodzi ona, dyga, no niech pan
sobie wyobrazi, jeszcze w krótkiej sukience, pączek nie rozwinięty, czerwieni się i płonie
jak zorza (powiedziano jej, rozumie się). Nie wiem, jaki pan ma gust co do kobiecych
twarzy, ale według mnie takie szesnaście lat, takie jeszcze dziecinne oczy, taka
nieśmiałość i łzy wstydu w oczach to lepsze od urody, a ta jest przy tym śliczna jak
obrazek. Jasne włoski w drobnych
557
loczkach, kędzierzawe, usteczka pulchniutkie, pąsowe, nóżki cudo!... Poznaliśmy się,
powiedziałem, że spieszę się, bo muszę pozałatwiać pilne sprawy rodzinne, więc na drugi
dzień, to jest onegdaj, były zaręczyny. Teraz, jak tam przychodzę, to zaraz ją na kolana i
już nie puszczam... No, płonie jak zorza, a ja całuję co chwila. Mamusia, a jakże,
perswaduje jej, że to twój mąż i że tak być powinno, jednym słowem, sama rozkosz! Takie
narze-czeństwo to chyba naprawdę jest przyjemniejsze od małżeństwa. W tym jest to, co
się nazywa la naturę et la veritei\ Cha! Cha! Dwa razy z nią rozmawiałem — wcale
niegłupia dziewczyna, czasami spojrzy na mnie ukradkiem, aż mnie ciarki przejdą. A wie
pan, twarzyczka Madonny Rafaela. Bo przecież Madonna Sykstyńska ma cierpiącą twarz
opętanej, nie zauważył pan tego? No, więc coś w tym rodzaju. Na drugi dzień po
zaręczynach przyniosłem prezentów za jakieś tysiąc rubli: garnitur brylantowy, drugi z
pereł, srebrną szkatułkę z przyborami toaletowymi, o, takiej wielkości, że aż jej, Madonny,
twarzyczka stanęła w pąsach. Wziąłem ją wczoraj na kolana, widocznie jednak zbyt
bezceremonialnie, bo łzy stanęły jej w oczach, ale stara się je ukryć, cała płonie. Na
chwilę wyszli wszyscy z pokoju, zostaliśmy sami, a ona nagle rzuca mi się na szyję
(pierwszy raz z własnej inicjatywy), obejmuje mnie obydwiema rączkami, całuje i
przysięga, że będzie mi posłuszną, dobrą i wierną żoną, że mnie uszczęśliwi, że poświęci
mi całe życie, każdą chwilę swego życia, wszystko, wszystko, wszystko, a w zamian
pragnie, abym ją tylko szanował, i powiada, więcej „nie potrzebuje nic, nic, nic, żadnych
prezentów!" Musi pan się zgodzić, że wysłuchać sam na sam podobnego wyznania
takiego szesnastoletniego aniołeczka z dziewiczym rumieńcem na twarzy, łezką
entuzjazmu w oczach, musi pan przyznać, że to jest chyba dosyć przyjemnie! Prawda, że
przyjemnie? Przecież to jest coś warte? Jest coś warte, co? No... no niechże pan słucha...
pojedzie pan ze mną do mojej narzeczonej... tylko nie teraz!
1 La naturę et la verite (fr.) — natura i prawda.
558
— Jednym słowem, podnieca pana ta potworna różnica wieku i poziomu. Czy
rzeczywiście zamierza się pan ożenić?
— A co? Oczywiście. Każdy myśli o sobie, a najweselej jest temu, kto potrafi lepiej od
innych samego siebie nabrać. Cha! cha! Co pan tak zabrnął po uszy w cnotę? Proszę
mnie nie potępiać, dobrodzieju, ja jestem człowiek grzeszny. Che! che! che!
— A jednak zajął się pan dziećmi Katarzyny Iwanowny. Zresztą... zresztą, miał pan w tym
swoje wyrachowanie. Teraz wszystko zrozumiałem.
— W ogóle lubię dzieci, bardzo lubię — roześmiał się Swidrygajłow. — Na ten temat
mogę panu opowiedzieć nadzwyczaj ciekawą historię, która dotychczas jeszcze się