zbrodnia i kara.pdf

ani razu, nie powiedziała do mnie ani słowa" — pomyślał Raskolnikow. Słońce jasno
oświetlało cały pokój, kłębił się dym z kadzielnicy, pop odmawiał Wieczne odpoczywanie.
Raskolnikow był do końca. Błogosławiąc i żegnając się, pop jakoś dziwnie się rozglądał.
Po nabożeństwie Raskolnikow podszedł do Soni. Wzięła go za obie ręce i położyła mu
głowę na ramieniu. Zdziwił go ten przyjacielski odruch, nie rozumiał: jak to? Ani odrobiny
wstrętu, ani trochę obrzydzenia do niego, ręka jej nawet nie drgnęła! Wydawało mu się to
bezmiarem samoponiżenia z jej strony. Sonia nie powiedziała ani słowa. Raskolnikow
uścisnął jej rękę i wyszedł. Było mu bardzo ciężko na sercu. Czułby się szczęśliwy, gdyby
mógł w tej chwili odejść gdzieś i zostać sam jeden, choćby na całe życie. W ostatnich
czasach bowiem, aczkolwiek prawie zawsze był sam, czuł jednak, że nie jest sam.
Zdarzało się, że wychodził
514
za miasto, na szosę, raz nawet wszedł w jakiś zagajnik, ale im odludniejsze było to
miejsce, tym silniej odczuwał czyjąś niepokojącą obecność, nie tyle straszną, ile
dokuczliwą. Toteż pośpiesznie wracał do miasta, mieszał się z tłumem na targach,
wstępował do szynków, traktierni. Czuł się wtedy lepiej, bo bardziej samotnie. W jakiejś
traktierni siedział raz przed wieczorem całą godzinę. Śpiewano i było mu nawet
przyjemnie. W końcu jednak zaniepokoił się, jakby zaczęły go męczyć wyrzuty sumienia:
„Siedzę sobie i słucham piosenek, ale czyż powinienem teraz tak spędzać czas!" —
pomyślał. Zresztą, od razu domyślił się, że nie tylko to go niepokoi. Coś domagało się
natychmiastowego rozstrzygnięcia. Ale co? Nie mógł zdać sobie z tego sprawy, nie mógł
tego sformułować. Wszystko zwijało się w jakiś kłębek. „Nie, już lepsza byłaby walka!
Lepszy byłby Porfiry... lub Swidrygajłow... Ach, żeby już prędzej jakieś nowe wezwanie
czy atak... Tak! Tak!" — myślał. Wyszedł z traktierni i prawie biegł przez ulicę. Myśl o
matce i Duni napełniła go nagle jakimś panicznym przerażeniem. Tej właśnie nocy, nad
ranem, obudził się w krzakach na Wyspie Krestowskiej, zziębnięty, w dreszczach. O
świcie wrócił do domu. Po kilku godzinach snu dreszcze minęły. Obudził się późno: była
druga po południu.
Przypomniał sobie, że to dziś właśnie miał być pogrzeb Katarzyny Iwanowny, i ucieszył
się, że nie był na nim. Anastazja przyniosła mu obiad, jadł i pił z apetytem, niemal
żarłocznie. Umysł miał świeższy i był spokojniejszy niż kiedykolwiek w ciągu tych trzech
dni. Dziwiło go nawet przelotne wspomnienie swego niedawnego, panicznego
przerażenia. Drzwi otworzyły się i wszedł Razumichin.
— Aha, jesz, więc nie jesteś chory! — skonstatował, siadając przy stole naprzeciwko
Raskolnikowa. Razumichin był zaniepokojony i nawet nie starał się tego ukryć, mówił z
wyraźnym rozdrażnieniem, choć nie spiesząc się i nie podnosząc głosu. Widoczne było,
że przyszedł w jakimś zupełnie określonym, szczególnym celu.
515
— Słuchaj — zaczął stanowczym tonem — do diabła z wami wszystkimi, wiem dokładnie
teraz tylko tyle, że nic nie mogę zrozumieć. I proszę cię, nie myśl, że przyszedłem cię
przesłuchiwać. Gwiżdżę na to! Ani myślę! Nawet jeśli sam będziesz chciał mi się zwierzać
z tych waszych sekretów, to nie będę słuchał, plunę na wszystko i wyjdę. Przyszedłem po
to, by się ostatecznie przekonać osobiście: po pierwsze, czy to prawda, że zwariowałeś?
Sądzą o tobie, rozumiesz, że albo już jesteś obłąkany, albo bardzo blisko tego. Muszę ci
się przyznać, że sam byłem skłonny do przyjęcia tego poglądu, po pierwsze, na podstawie
twoich głupich, a częstokroć podłych (i niewytłumaczalnych) postępków, po drugie zaś, ze
względu na twoje zachowanie się w stosunku do matki i siostry. Tylko zwyrod-nialec i
szubrawiec mógłby przy zdrowych zmysłach postąpić z nimi tak, jak ty, a więc musisz być
obłąkany...
— Dawno się z nimi widziałeś?
— Dopiero co. Ty wcale ich nie widziałeś od tego czasu? Powiedz mi, proszę, gdzie ty się
włóczysz, trzy razy już wstępowałem do ciebie. Twoja matka od wczoraj jest poważnie