zbrodnia i kara.pdf

się najróż-norodniejszego autoramentu handlarze i męty. Raskolnikow upodobał sobie
szczególnie te punkty, jak również pobliskie zaułki, gdy wychodził na ulicę bez
określonego celu. Tu właśnie jego łachmany nie zwracały niczyjej pogardliwej uwagi i
można było tam chodzić w jakimkolwiek stroju, nie rażąc nikogo. Na rogu K-go zaułka
pewien handlarz i baba, jego żona, prowadzili na dwóch oddzielnych straganach handel:
nici, wstążki, chustki
92
perKalowe itp. Uni również zbierali się do domu, ale zatrzymała ich rozmowa z jakąś
znajomą. Była to Lizawieta Iwanowna albo jak ją po prostu nazywano, Lizawieta, młodsza
siostra tej właśnie staruchy, Alony Iwanowny, wdowy po zmarłym referendarzu, lichwiarki,
którą odwiedził wczoraj Raskolnikow, aby zastawić swój zegarek i zrobić próbę... Od
dawna już wszystko dokładnie wiedział o tej Lizawiecie i ona go nawet trochę znała. Była
to wysoka, niezgrabna, bojaźliwa i pokorna kobieta, omalże idiotka, w wieku lat trzydziestu
pięciu, która była kompletną niewolnicą swojej siostry, harowała u niej dzień i noc, drżała
przed nią i niejednokrotnie była nawet przez nią bita. Stała zamyślona z handlarzem i
babą i uważnie ich słuchała. A oni przekonywali ją o czymś zawzięcie. Gdy Raskolnikow
ją spostrzegł, opanowało go dziwne uczucie, jakby najwyższe zdumienie, aczkolwiek nic
dziwnego w tym spotkaniu nie było.
— Moglibyśta, Lizawieto Iwanowno, sami postanowić
— mówił głośno handlarz. — Zajrzyjta jutro, koło siódmej. Będą i oni.
— Jutro? — przeciągle i z namysłem, jakby wahając się, powiedziała Lizawieta.
— Ale wam strachu napuściła Alona Iwanowna! — traj-kotała jednym tchem handlarka,
babsko rezolutne. — Patrzę ja na was i wiary nie daję, jak jakie małe dzidzi. I to nawet nie
rodzona siostra, ale przyrodnia i tak was za łeb trzyma.
— Nie potrza nawet dzisiaj o tym mówić Alonie Iwanownie
— przerwał mąż — moja rada, przyjść samej jutro i basta. To dobry interes. A później to i
siostra się zmiarkuje.
— A może to i prawda?
— O siódmej godzinie, to i z tamtych któryś przyjdzie; bez niczyjej pomocy się postanowi.
— I samowar nastawimy — wtrąciła żona.
— Dobrze, przyjdę — odpowiedziała zafrasowana Lizawieta, ruszając powoli z miejsca.
Raskolnikow minął już ich i nie słyszał dalszej rozmowy. Przechodził obok nich po cichu,
niepostrzeżenie, starając się
93
me przepuście ani słówka z toczącej się rozmowy. Jego pierwotne zdumienie przeszło w
uczucie przerażenia, aż wstrząsnął nim zimny dreszcz. Dowiedział się bowiem, nagle się
dowiedział, że jutro, punktualnie o godzinie siódmej, siostry staruchy, Lizawiety, jedynej jej
współlokatorki, nie będzie w domu i że w takim razie starucha punktualnie o godzinie
siódmej wieczór będzie w domu sama.
Do domu miał już zaledwie kilka kroków. Wszedł do mieszkania jak skazaniec. O niczym
nie myślał, nie mógł o niczym myśleć, ale całym swoim jestestwem zrozumiał, odczuł
raczej, że zniknęła naraz swoboda umysłu i woli i że wszystko zostało nagle, w jednej
chwili zdecydowane ostatecznie.
Rzecz jasna, że gdyby nawet lata całe miał czekać na okazję, mając swój plan, to z
pewnością nie mógłby liczyć na lepsze warunki wykonania tego planu, niż wobec których
teraz niespodziewanie stanął. W każdym razie byłoby bardzo trudno dowiedzieć się w
przeddzień dokładnie, z większą ścisłością i mniejszym ryzykiem, bez wszelkich
wywiadów i pytań, że jutro o takiej a takiej godzinie, taka a taka starucha, na którą szykuje
się zamach, będzie w domu sama, samiuteńka.
VI
Później Raskolnikow przypadkowo się dowiedział, w jakim celu właściwie handlarz i baba
zapraszali Lizawietę. Była to sprawa błaha, nic szczególnego. Jakaś przyjezdna,