zbrodnia i kara.pdf

przeciwnie, na pewno będzie stratna. Następnie, poprosiwszy ją o przebaczenie za
niedawne przykrości, ośmieliłbym się zaproponować jej dziesięć tysięcy rubli, aby tym
sposobem ułatwić zerwanie z panem Łużynem. Zerwanie, którego — pewny jestem —
sama pragnęłaby, gdyby widziała taką możliwość.
— Ależ pan jest naprawdę obłąkany! — krzyknął Raskolnikow nie tyle zły, ile zdumiony. —
Jak pan śmie mówić takie rzeczy!
12 — Zbrodnia i kara
353
— Byłem pewien, ze pan się oburzy. Ale po pierwsze, chociaż nie jestem bogaty, nie
zależy mi na tych dziesięciu tysiącach. Są mi zupełnie niepotrzebne. Jeśli Awdotia
Romanowna nie przyjmie ich, to prawdopodobnie zużytkuję je w sposób znacznie
głupszy. To jedno. Po wtóre, mam zupełnie czyste sumienie. Nie mam w tym żadnego
wyrachowania. Może mi pan wierzyć lub nie wierzyć, ale w przyszłości przekona się o tym
pan i Awdotia Romanowna. Chodzi o to, że rzeczywiście sprawiłem pańskiej wielce
szanownej siostrze sporo kłopotów i przykrości; ponieważ szczerze tego żałuję, więc
bardzo pragnę nie wykupić się pieniędzmi czy zapłacić za przykrości, lecz po prostu
zrobić dla niej coś dobrego, wychodząc z założenia, że nie mam przecież przywileju na
wyrządzanie jedynie krzywd. Nie występowałbym z moją propozycją tak otwarcie, gdyby
kryła się w niej choćby milionowa cząstka wyrachowania. Nie proponowałbym zresztą
zaledwie dziesięciu tysięcy rubli, podczas gdy pięć tygodni temu proponowałem znacznie
więcej. Poza tym bardzo możliwe, że wkrótce się ożenię, a tym samym wszystkie
podejrzenia co do mych zakusów względem Awdotii Romanowny muszą upaść. W końcu
zaznaczam, że Awdotia Romanowna, wychodząc za mąż za Łużyna, otrzymuje te same
pieniądze tylko z innej ręki... Niech się pan nie irytuje, lecz zastanowi nad tym poważnie i
spokojnie.
Swidrygajłow, mówiąc to, był niezwykle rzeczowy i opanowany.
— Proszę, niech pan już skończy — odezwał się Raskol-nikow. — W każdym bądź razie
jest to niedopuszczalne zuchwalstwo.
— Bynajmniej. Wygląda na to, że na tym świecie wolno tylko krzywdzić swych bliźnich, i
przeciwnie: zakazuje się wyświadczania choćby odrobiny dobra ze względu na głupie
formy. To nonsens. Gdybym na przykład umarł i zapisał w testamencie ten kapitał
pańskiej siostrze, czy i wtedy odmówiłaby przyjęcia?
— Bardzo być może.
354
— No, co to, to nie. Zresztą jak nie, to nie, niech i tak będzie. A jednak dziesięć tysięcy to
wspaniała rzecz w razie potrzeby. W każdym bądź razie proszę o powtórzenie tego
Awdotii Romanownie.
— Nie, nie powtórzę.
— Wobec tego będę musiał starać się sam osobiście pomówić z Awdotią Romanowną i
co za tym idzie, niepokoić ją.
— A gdybym spełnił pańską prośbę, to nie będzie się pan starał o spotkanie z nią?
— Sam nie wiem, co panu odpowiedzieć. Chciałbym chociaż raz się z nią zobaczyć.
— Na to niech pan nie liczy.
— Szkoda. Zresztą pan mnie nie zna, może się jeszcze zbliżymy.
— Sądzi pan, że się zbliżymy?
— Czemu nie? — uśmiechając się, powiedział Swidrygajłow. Wstał i wziął kapelusz. —
Nie powiem, żebym specjalnie miał ochotę pana trudzić, i nie liczyłem na to, idąc tutaj. Co
prawda fizjonomia pańska uderzyła mnie jeszcze wczoraj rano...
— A gdzie pan mnie widział wczoraj rano? — zapytał Raskolnikow z niepokojem.
— O, przypadkiem... Ciągle mi się zdaje, że w panu jest coś podobnego do mnie... Niech
pan się nie obawia, nie jestem natarczywy: z szulerami żyłem w zgodzie, nie
naprzykrzałem się księciu Swirbejowi, memu dalekiemu krewnemu i magnatowi, umiałem