zbrodnia i kara.pdf

Wielekroć pisano, że epilog Zbrodni i kary jest słaby, blady, nieprzekonywający. Epilog ten
nie mógł być inny. Odrodzenie moralne czy triumf Jezusa nie były dla Dostojewskiego
sprawą „dowodu" czy argumentów. Mogły być tylko dziełem cudu, którego dokona Łaska
na przekór „rozumowej prawdzie" nowożytnego racjonalisty.
Dostojewski i „przeklęte problemy", Warszawa 1964, s. 288.
• Bohdan Urbankowski
Senna wizja Raskolnikowa jest w pewnym sensie racjonalizacją Apokalipsy: świat się
kończy szaleństwem i walką, z której ocaleni będą tylko sprawiedliwi. Ale powodem
szaleństwa, przyczyną ciągnącej z głębi Azji morowej zarazy są dziwne drobnoustroje,
które zagnieździły się w ciałach ludzi. To brzmi jak wyjaśnienie pozytywisty.
Dostojewski — dramat humanistów, Warszawa 1978, s. 261.
• Halina Brzoza
Problemy zła i tragicznych dziejów ludzkości, a także piękna, harmonii i nieziszczalnych
marzeń o moralnym odrodzeniu świata — stanowiły podstawowy krąg problematyki moralno-filozoficznej
i estetycznej, która zawsze inspirowała rosyjskiego pisarza do tworzenia
niezapomnianych i nigdy do końca nie wyjaśnionych obrazów, mitów i symboli.
Dostojewski — myśl a forma, Łódź 1984, s. 213.
• Andrzej Walicki
Klęska Raskolnikowa miała być swego rodzaju „dowodem nie wprost": jego
„eksperyment" wykazał, że człowiek nie jest Bogiem, że nie wszystko mu wolno, że normy
etyczne są nieprzekraczalne.
W kręgu konserwatywnej utopii, Warszawa 1964, s. 434.
Zbrodnia i kara
Część pierwsza
i
Na początku lipca, w dzień nadzwyczajnie upalny, przed wieczorem wyszedł na miasto ze
swego nędznego, sublokatorskiego pokoiku, odnajmowanego przy uliczce S-kiej, pewien
młody człowiek i wolnym krokiem, jakby niezdecydowanie, skierował się w stronę mostu
K-go.
Tym razem szczęśliwie uniknął spotkania na schodach ze swoją gospodynią. Pokoik jego,
mieszczący się na samym poddaszu, przypominał raczej szafę aniżeli mieszkanie.
Gospodyni, od której odnajmował swoją komórkę z usługą i obiadami, mieszkała o piętro
niżej, zajmując oddzielne mieszkanie, wobec czego, wychodząc na ulicę, musiał
każdorazowo przechodzić obok jej kuchni, zawsze otwartej na oścież. I każdorazowo,
przechodząc obok kuchni, doznawał jakiegoś chorobliwego uczucia lęku, którego się
wstydził i aż zżymał się cały. Był u gospodyni zadłużony po uszy i bał się spotkania z nią.
Nie dlatego, że był tchórzliwy czy zaszczuty, raczej przeciwnie; jednakże od pewnego
czasu znajdował się w stanie silnego napięcia nerwowego i rozdrażnienia graniczącego z
hipochondrią1.
1 Hipochondrią — stan silnej depresji, rozstrój nerwowy połączony z nadmierną obawą o
własne zdrowie.
25