zbrodnia i kara.pdf

— To już nie nasza rzecz. Do nas wpłynął nie wykupiony w terminie i urzędowo
oprotestowany weksel na sto piętnaście rubli, wystawiony przez pana wdowie po
asesorze kolegialnym1 Zarnicynej równo dziewięć miesięcy temu, a wdowa Zarnicyna
przekazała weksel radcy Czebarowowi; na skutek tego właśnie wzywamy pana do
uiszczenia należności.
— To przecież moja gospodyni!
— To co z tego, że gospodyni?
Sekretarz spojrzał na niego z pobłażliwym uśmiechem, z politowaniem, a zarazem z
pewną wyższością, jak na nowi-
1 Asesor kolegialny — ósmy stopień według Tabeli rang. Por. przypis na s. 36.
132
cjusza, którego wprowadza się dopiero w świat: „No i co kotku, jak się teraz czujesz,
dobrze ci?" Ale cóż go teraz obchodziły jakieś weksle, egzekucje! Czyż mógł się z tego
powodu niepokoić, ba, choćby nawet poświęcać temu uwagę! Czytał, słuchał, odpowiadał,
zadawał nawet pytania, ale tylko machinalnie. Triumf samozachowawczy, uniknięcie
wiszącego nad nim niebezpieczeństwa — oto co wypełniało całe jego jestestwo bez
domniemań, bez analizowania, bez zastanawiania się i domysłów, bez wątpliwości i
dociekań. Była to chwila całkowitej, bezpośredniej, zwierzęcej radości. Ale w tej właśnie
chwili przeszła przez pokój gwałtowna burza z piorunami. Porucznik, wzburzony do głębi
nieposzanowaniem jego osoby i pragnący podbudować nadwerężoną ambicję, począł
ciskać gromy na nieszczęsną „okazałą panią", która od chwili jego przybycia patrzyła na
niego z idiotycznym uśmiechem.
— Ach, ty, pieska twoja niebieska! — wrzasnął na cały głos (pani w żałobie już wyszła) —
co się tam znowu w nocy u ciebie działo? Hę? Znowu burdy i pijaństwo. Za paką się
stęskniłaś? Przecież mówiłem ci już, dziesięć razy cię uprzedzałem, że jedenasty nie
daruję! A tobie mało, a ty znowu, pieska twoja!...
Raskolnikowowi aż papier z rąk wyleciał; z przerażeniem przyglądał się wystrojonej pani,
którą tak bezceremonialnie sztorcowano, ale po chwili domyślił się, o kogo tu chodzi, i
cały ten incydent zaczął mu się nawet podobać. Przysłuchiwał się tej scenie z
przyjemnością, tak że miał nawet ochotę roześmiać się, śmiać się do rozpuku... Każdy
nerw w nim drgał.
— Iljo Pietrowiczu! — odezwał się mitygujące sekretarz, ale urwał, wyczekując, aż
przeminie szał porucznika, wiedział bowiem z doświadczenia, że w takich chwilach nie
można go powstrzymać od wybuchu inaczej jak tylko dosłownie za ręce.
Co do okazałej pani, to w pierwszej chwili aż zadrżała od miotanych na nią gromów, ale
rzecz dziwna: im dosadniej i siarczyściej jej wymyślano, tym uprzejmiejszy przybierała
wyraz twarzy i tym bardziej czarująco uśmiechała się do groźnego porucznika. Przebierała
nogami bezustannie, dygała,
133
wyczeKując cierpliwie, aż wreszcie i jej womo oęazie SIOWKO wtrącić, i w końcu
doczekała się.
— Żaden hałas ani afantur u mnie nie był, panie capitaine1 — zaterkotała jak karabin
maszynowy, z mocnym akcentem niemieckim, choć płynną ruszczyzną — żaden, nijaki
szkandal, a tylko on przyszedł pijany i ja wszystko pan capitaine opofiedzieć, a ja zupełnie
niefinna... ja mieć pardzo porządny dom, panie capitaine, i pardzo dobrze obchodzić się z
gośćmi, i sama nie chcę żadnych szkandal. A on przyszedł zupełnie pijany i jeszcze trzy
flaszki zażądał, a potem podniósł jedną noga i zaczynał krać na fortepiano, co bardzo
neladnie w taki porządny dom, i on ganz2 fortepiano połamać, a ja mu mówiła. A on wziął
butelka i wszystkich z tylu trzepał. Wtedy zawołałam stróż i jak Karl przyszedł, on wziął i
pobił Karl oko i Henriette też pobił oko, a mnie pięć razy bil w twarz. To jest tak
niedelikatnie w porządny dom i ja zaczęłam krzyczeć na głos. A on otworzył okno na kanał
i zaczął przez okno kwiczeć jak mała świnka, panie capitaine, taki wstyd narobił. I jak to