zbrodnia i kara.pdf

wypuszczę na razie z ręki, ale za to co innego złapię za ogon, a swego, swego
przynajmniej nie popuszczę. Bardzo pan jest nerwowy, Rodionie Romanowiczu. To już
wrodzone widocznie. Za bardzo pan jest przeczulony przy całym szeregu innych cech
swego charakteru i serca, które, pochlebiam sobie, zdążyłem już poznać. Naturalnie,
powinienem był i wtedy zdawać sobie sprawę, że nie zawsze bywa tak, że przyjdzie
człowiek i od razu wywali całą prawdę na stół. Owszem, zdarza, się to, zwłaszcza gdy się
kogoś przyciśnie do ostatnich granic wytrzymałości, ale bądź co bądź rzadko. O tym
powinienem był pamiętać. Myślałem sobie: no nie, żeby chociaż troszeczkę! Żeby chociaż
odrobinę, żeby tylko można było schwycić coś w ręce, a nie ciągle ta psychologia. Bo
jeżeli człowiek jest winien, myślałem, to oczywiście można oczekiwać, że w końcu zdradzi
się z czymś istotnym. Wolno nawet liczyć na jakieś zupełnie niespodziewane wyniki.
Liczyłem na pańskie usposobienie wtedy, Rodionie Romanowiczu, głównie na pańskie
usposobienie! Bardzo na to liczyłem.
— Ależ pan... dlaczego pan znowu tak jakoś... — bąknął Raskolnikow, nie zastanawiając
się nawet nad tym pytaniem. „O czym on mówi — gubił się w domysłach — czyżby
naprawdę uważał, że jestem niewinny?"
524
— Dlaczego? Przyszedłem się wytłumaczyć, uważałem to, że tak powiem, za swój święty
obowiązek. Chcę panu dokładnie wyjaśnić wszystko, jak było, całą historię tamtej, że tak
powiem, kołowacizny. Wiele pan wycierpiał przeze mnie, Rodionie Romanowiczu. Nie
jestem potworem. Rozumiem, co to znaczy dźwigać taki ciężar dla człowieka
zgnębionego, ale dumnego, niezależnego i niecierpliwego, zwłaszcza niecierpliwego! W
każdym razie uważam pana za najporządniejszego człowieka, nawet z pewnymi
zadatkami wspaniałomyślności, choć nie ze wszystkimi pańskimi poglądami się zgadzam.
Uważam to za swój obowiązek zaznaczyć z góry, otwarcie i zupełnie szczerze, bo przede
wszystkim nie mam zamiaru pana oszukiwać. Poznawszy pana bliżej, poczułem do pana
sympatię. Może pan będzie się śmiał z tego? Może pan się śmiać. Wiem, że pan mnie nie
polubił od pierwszego wejrzenia. Za cóż zresztą miałby pan mnie lubić? Jak pan chce,
lecz ja mam zamiar ze swojej strony zrobić wszystko, żeby zatrzeć niemiłe wrażenie i
dowieść panu, że mam serce i sumienie. Mówię szczerze.
Porfiry Pietrowicz zamilkł z godnością. Raskolnikowa na nowo ogarnęło przerażenie.
Lękał się teraz myśli, że Porfiry uważa go za niewinnego.
— Opowiadanie wszystkiego po kolei, od czego to się zaczęło, nie jest chyba potrzebne
— mówił dalej Porfiry Pietrowicz — a nawet sądzę, że zbyteczne. Zresztą chyba nie
potrafiłbym. Bo jak to właściwie ująć? Początkowo były jakieś pogłoski. Nad tym, jakie to
były pogłoski, od kogo, kiedy... z jakiego powodu zaczęto mówić o panu, również
uważam, że nie ma potrzeby się rozwodzić. Ja osobiście wpadłem na to zupełnie
przypadkowo, mówię panu, był to najzupełniejszy przypadek, mógł się równie dobrze
zdarzyć, jak i nie. Jaki? Hm! Sądzę, że też nie warto o tym mówić. Wszystko to razem, te
pogłoski i ten przypadek, nasunęły mi pewną myśl. Przyznam się szczerze, bo jak się
przyznawać, to już do wszystkiego, że to ja pierwszy zwróciłem na pana uwagę. Te tam
adnotacje starej na rzeczach i tak dalej, i tak dalej to wszystko bzdura. Takie
525
KawałKi na setKi można liczyć. Zdarzyło mi się również dowiedzieć szczegółowo o scenie,
jaka się odbyła w kancelarii policji, również przypadkowo, ale nie tak sobie, mimochodem,
lecz z relacji pewnego kapitalnego gościa, który mimo woli oddał tę scenę nadzwyczajnie.
I tak jedno z drugim, jedno z drugim, kochany Rodionie Romanowiczu! No, czyż mogłem
nie zwrócić się w określonym kierunku? Ze stu królików nigdy nie uda się zrobić konia, ze
stu poszlak nigdy nie da się złożyć dowodu, jak mówi angielskie przysłowie. Tyle o
rozsądku, a namiętności? Z namiętnościami, mój panie, również trzeba się liczyć, bo
przecież sędzia śledczy to też człowiek. Przypomniałem sobie wtedy również pański
artykulik w gazecie; pamięta pan, mówiliśmy o nim szczegółowo podczas pierwszej