zbrodnia i kara.pdf

— No, wybieram się do Ameryki, a deszczu mam się obawiać, che-che! Żegnam panią,
moja droga! Życzę zdrowia i długich lat życia, potrzebna jest pani innym. A prawda...
niech pani powie panu Razumichinowi, że przesyłam ukłony. Koniecznie proszę
powtórzyć: Arkadiusz Swidrygajłow kazał się panu pokłonić. Bardzo proszę o tym
pamiętać.
Wyszedł, zostawiwszy Sonię zdumioną, przerażoną i pełną niewyraźnych, niedobrych
przeczuć.
Potem okazało się, że tego samego wieczora, po godzinie jedenastej, Swidrygajłow złożył
jeszcze jedną, bardzo ekscen-
580
tryczną i niespodziewaną wizytę. Deszcz nie przestał padać. Cały przemoczony, przyszedł
dwadzieścia minut po jedenastej do małego mieszkanka rodziców swej narzeczonej na
Wyspie Wasiljewskiej, na Trzeciej linii1, przy prospekcie Małym. Ledwo się dostukał do
nich i początkowo wywołał wielki popłoch. Ale Arkadiusz Iwanowicz, kiedy chciał, potrafił
być nader ujmujący, tak że pierwotne (zresztą bardzo dowcipne) przypuszczenie rodziców
narzeczonej, że urżnął się gdzieś solidnie, upadło samo przez się. Sparaliżowanego
rodzica wyciągnęła do Swidrygajłowa na fotelu czuła a rozsądna rodzicielka i natychmiast,
jak było to w jej zwyczaju, zaczęła wypytywać go ostrożnie i okrężną drogą. (Kobieta ta
nigdy nie zadawała bezpośrednich pytań. Zaczynała od uśmieszków, zacierania rąk, a
potem, gdy koniecznie chciała dowiedzieć się czegoś na pewno, na przykład, na kiedy
Swidrygajłow zamierza wyznaczyć ślub, to zarzucała go pytaniami o Paryż, o tamtejsze
stosunki dworskie i dopiero później dochodziła kolejno do Wyspy Wasiljewskiej i
prospektu Małego.) Zwykle wzbudzało to naturalnie wielki respekt, ale tym razem
Swidrygajłow zdradzał jakieś szczególne zniecierpliwienie i kategorycznie zażądał
natychmiastowego widzenia się z narzeczoną, jakkolwiek uwiadomiono go na wstępie, że
panienka już śpi. Rozumie się, że narzeczona się zjawiła. Swidrygajłow oświadczył jej
wprost, że w pewnej, bardzo ważnej sprawie musi na czas dłuższy wyjechać z
Petersburga i dlatego przyniósł jej piętnaście tysięcy rubli w różnych papierach
wartościowych, dawno już bowiem zamierzał ofiarować jej tę drobnostkę przed ślubem.
Wyjaśnienie to nie wykazało wprawdzie szczególnie logicznego związku między
wyjazdem i prezentem a koniecznością ofiarowania go o północy, w ulewę, ale zostało
przyjęte nader przychylnie. Zwykłe w takich razach afektacje i zapytania ograniczyły się do
nader umiarkowanych rozmiarów, za to
1 Linie — równoległe ulice przecinające Wyspę Wasiljcwską w Sankt--Petersburgu z
południa na północ.
581
wdzięczność była ogromnie gorąca i poparta łzami czułej a rozsądnej matki. Arkadiusz
Iwanowicz wstał, roześmiał się, pocałował narzeczoną i poklepał ją po policzku, powtórzył,
że wróci niedługo, a zauważywszy w jej oczach, prócz dziecinnej ciekawości, jakieś
bardzo poważne pytanie, zamyślił się i pocałował ją znowu. Był w duszy szczerze zły, że
jego podarunek znajdzie się natychmiast pod kluczem najroztropniejszej z matek.
Wyszedł, zostawiwszy całą rodzinę w niezwykłym podnieceniu. Czuła mamusia
natychmiast szeptem pośpiesznie wyjaśniła pewne istotne kwestie, a mianowicie, że
Arkadiusz Iwanowicz to wielki człowiek, ma na głowie ważne sprawy, jest ustosunkowany,
bogaty. Bóg wie, jakie ma plany, postanowił sobie i wyjechał, a że dał pieniądze, więc nie
ma co wydziwiać. Naturalnie, trochę to dziwne, że przyszedł taki przemoczony, ale Anglicy
są jeszcze bardziej ekscentryczni, a zresztą wszyscy ludzie z wyższej sfery nie zwracają
uwagi na to, co się o nich mówi, i są bezceremonialni. A może nawet umyślnie tak chodzi,
żeby pokazać, że się niczego nie lęka. Najważniejsze zaś, żeby nikomu nic nie mówić, bo
Bóg wie, co z tego może jeszcze wyniknąć, a pieniądze trzeba jak najprędzej schować. I
bardzo dobrze, że kucharka była cały czas w kuchni, przede wszystkim zaś za nic, za nic,
za nic nie wolno pisnąć słówka tej szelmie Resslich i tak dalej, i tak dalej. Naradzano się i