zbrodnia i kara.pdf

Jest to psychologia nadzmysłowa, choć wątpię, żeby Do-stojewski przeżył sam kryzys
tego rodzaju. Tymczasem jest tam zanotowana każda myśl z taką prawdą, że niepodobna
przypuścić... tworzenia. Jest to więc genialna intuicja. Straszny artyzm odgadywania
myśli. Zresztą te obrazy są wstrząsające, gniotące, niemożebne do czytania. Razumichin i
Dunia, jedyne typy dodatnie, zachwycają cię, czepiasz się ich z radością, bo straszno się
robi, boleśnie. To nie ludzie, ale psy sparszywiałe, wyrzucone na gnojowiska. Taka Sonia
— prostytutka utrzymująca ojca pijaka. Straszne!
Dzienniki, t. 3, Warszawa 1964, s. 201.
• Stanisław Przybyszewski
A nie pomnę szczytniejszego obchodu Wigilii Bożego Narodzenia nad tę wigilijną noc, w
którejśmy od wieczora do rana samego pierwszego święta jednym tchem przeczytali Winę
i karę Dostojewskiego. Przez cały następny dzień nie byliśmy w stanie do siebie
przemówić, zdawało nam się, że byśmy sprofanowali to olbrzymie wrażenie, jakie ten
utwór na nas wywarł, gdybyśmy o nim mówili.
Moi współcześni, Warszawa 1959, s. 59.
Bolesław
Uczeń Bourgeta (...) jest, zdaje się, pisany pod wpływem powieści Dostojewskiego
Zbrodnia i kara, której zresztą do pięt nie dorasta. Od czasu, kiedy ludzkość jest
ludzkością, nikt jeszcze w taki sposób nie zilustrował piątego przykazania: „Nie zabijaj!",
jak zrobił to Dostojewski.
Kroniki, t. 12, Warszawa 1962, s. 98.
• Andrzej Strug
Jasny geniusz Francji, Balzak, nazwał swe dzieło Komedią ludzką. Świat Dostojewskiego,
posępnego syna ziemi rosyjskiej, nazwać by należało — Dramatem Człowieka.
Dostojewski (1821-1881), w: T. Dostojewski Zbrodnia i kara, t. l, Warszawa 1928, s. XXXI.
• Karol Irzykowski
Gdzie jest np. dramat, który by na mnie zrobił takie wrażenie podczas pierwszego
czytania, jak Raskolnikow Dostojewskiego?
Notatki z życia, obserwacje i motywy, Warszawa 1964, s. 109.
• Stanisław Baczyński
Raskolnikow konkretnie, życiowo usiłuje zrealizować przez zbrodnię swój postulat
wolności i wyższości; marząc o władzy jednostki wyższej, której „wszystko wolno", objawia
równocześnie swą słabość wobec faktu dokonanej zbrodni, załamuje się w obliczu
rzeczywistości, ponieważ podgryzła mu korzenie wątpliwość etyczna, sumienie.
Człowiekiem silnym, przeciwstawiającym się skutecznie światu mogłaby więc być tylko
jednostka bez sumienia, indywidualność aspołeczna.
Literaturaw ZSRR, Kraków 1932, s. 16-17.
Stanisław Orabski
Raskolnikow z Przestępstwa i kary Dostojewskiego, mordujący staruszkę dla zdobycia
pieniędzy, których pożąda nie dla własnego dostatku, lecz by zyskać podstawę pracy
społecznej, mającej ludzkość uszczęśliwić — to nie jest w Rosji wyjątkowy okaz
patologiczny (...). Młodzież rosyjska dziewiątego dziesięciolecia ubiegłego wieku szeroko i