zbrodnia i kara.pdf

„Jestem okrutny, sam to widzę — pomyślał, zawstydziwszy się po chwili swego
gwałtownego gestu wobec Duni. — Ale dlaczego one mnie tak kochają, skoro nie jestem
tego wart! Ach, gdybym był sam, przez nikogo nie kochany i gdybym nikogo nie kochał!
Nie zdarzyłoby się to wszystkol Ciekawe, czy po tych piętnastu lub dwudziestu latach
dusza moja skruszeje do tego stopnia, że będę pokornie skamlał przed ludźmi, nazywając
się co drugie słowo mordercą? A właśnie, właśnie! Przecież po to właśnie mnie ześlą, to
jest im potrzebne... Oto łażą sobie po ulicach tam i z powrotem, a przecież każdy z nich to
z natury łotr i rozbójnik i co gorsza, idiota! Ale gdyby nie skazano mnie na zesłanie, to oni
wszyscy uniosą się szlachetnym oburzeniem! O, jakże ich nienawidzę!"
Głęboko zamyślił się nad tym, „jakiż to proces może doprowadzić do tego, że w końcu on,
Raskolnikow, bez jakiejkolwiek refleksji ukorzy się przed nimi wszystkimi, ukorzy się z
przekonania! A zresztą czemu nie?! Oczywiście, o to przecież chodzi. Czyż dwadzieścia
lat nieustannej poniewierki nie może ostatecznie załamać człowieka? Kropla drąży
kamień. Więc po co, po co wobec tego żyć, w imię czego teraz tam idę, skoro wiem,
jakbym czytał to w książce, że wszystko odbędzie się tak właśnie, nie inaczej!"
Po raz setny może zadawał sobie od wczoraj to pytanie, lecz mimo to szedł dalej.
VIII
Zmierzch już zapadał, gdy przyszedł do Soni, która przez cały dzień czekała na niego ze
strasznym niepokojem. Przez czas jakiś była u niej Dunia. Przyszła rano, przypomniawszy
sobie wczorajsze słowa Swidrygajłowa, że Sonia „wie o wszystkim".
602
Nie będziemy opisywać szczegółów rozmowy tych dwóch kobiet, prowadzonej wśród łez,
ani tego, jak bardzo się do siebie zbliżyły. Dunia ze spotkania z Sonią wyniosła
przynajmniej tę pociechę, że brat jej nie będzie sam. Do Soni pierwszej przyszedł ze
swoim wyznaniem: w niej szukał człowieka, gdy człowiek był mu potrzebny; ona też
pójdzie za nim tam, dokąd rzuci go los. Dunia, nie pytając, wiedziała, że tak będzie.
Odnosiła się do Soni nawet z pewnego rodzaju czcią i tak ją tym z początku spłoszyła, że
ta omal się nie rozpłakała. Bo Sonia ze swej strony uważała się za niegodną nawet oczu
podnieść na Dunię. Na zawsze wrył się jej w pamięć obraz Duni, gdy ta przy pierwszym
spotkaniu u Raskolnikowa pożegnała ją tak bardzo uprzejmie i z takim uszanowaniem. To
była jedna z piękniejszych i najwznioślejszych chwil w jej życiu.
Wreszcie Dunia nie wytrzymała i zostawiła Sonię, aby czekać na brata w jego mieszkaniu.
Miała ciągle wrażenie, że Rodion najpierw tam wstąpi. Gdy Sonia została sama, zaczęła
ją dręczyć myśl, że Raskolnikow rzeczywiście gotów jest popełnić samobójstwo. Dunia
również się tego obawiała. Ale przez cały dzień pocieszały się wzajemnie różnymi
argumentami, że to jest niemożliwe, i póki siedziały razem, Sonia była spokojniejsza.
Przypomniała sobie, że Świdrygajłow powiedział jej wczoraj, iż Raskolnikow ma dwie drogi
do wyboru: Sybir albo... Poza tym wiedziała przecież, jaki był próżny, wyniosły i
samolubny, a przy tym niewierzący. „Czyżby tylko strach przed śmiercią i małoduszność
trzymały go przy życiu?" — myślała z rozpaczą. Słońce zachodziło. Smutna stała przy
oknie, wypatrując, ale przez jej okno widać było tylko nie otynkowaną szczytową ścianę
sąsiedniego domu. Wreszcie, gdy niemal pewna była śmierci nieszczęśnika, Raskolnikow
wszedł do jej pokoju.
Okrzyk radości wyrwał się z jej ust, lecz spojrzawszy w jego twarz, pobladła nagle.
— Ano tak! — powiedział z uśmiechem Raskolnikow. — Przyszedłem po twój krzyżyk,
Soniu. Sama posyłałaś mnie na plac do ludzi, czyżbyś teraz, gdy przyszło co do czego,
straciła odwagę?
603
Sonia patrzyła na niego zdumiona. Dziwnym wydawał się jej jego ton, zimny dreszcz ją
przeszył, lecz po chwili domyśliła się, że i ton, i to, co powiedział, było tylko brawurą.
Mówiąc z nią, patrzył gdzieś w kąt, unikał jej wzroku.