zbrodnia i kara.pdf

— Proszę go nie wypytywać zbytnio, zwłaszcza gdy się skrzywi; przede wszystkim proszę
nie pytać go o zdrowie, nie lubi tego.
— Ach, Dymitrze Prokofjiczu, jak trudno jest być matką. Już są schody... Ach, jakie
okropne...
— Mamo, jesteś taka blada, uspokój się, moja droga — rzekła Dunia, przytulając się do
niej. — Przecież on powinien być szczęśliwy, że mamę widzi, a mama tak się dręczy —
dodała z błyskiem zniecierpliwienia w oczach.
— Niech panie zaczekają chwilkę... Pójdę zobaczyć, czy się obudził.
Obie kobiety szły wolno za Razumichinem, który pobiegł po schodach na górę. Gdy szły
na trzecie piętro i przechodziły obok drzwi gospodyni, zauważyły, że drzwi te były nieco
uchylone, a spoza nich patrzyły na nie czyjeś bystre, ciemne oczy. Spojrzenia ich
skrzyżowały się, a drzwi zatrzasnęły się nagle z takim hałasem, że Pulcheria
Aleksandrowna omal nie krzyknęła ze strachu.
272
111
— Zdrów, zdrów! — Zosimow wesoło powitał przybyłych. Przyszedł przed dziesięcioma
minutami i siedział w tym samym rogu kanapy co wczoraj. Raskolnikow siedział
naprzeciwko niego ubrany, umyty i uczesany, co już od dłuższego czasu się nie zdarzało.
Pokój zapełnił się od razu. Nastazja zdołała jednak wsunąć się za gośćmi i nastawiła
uszu.
Istotnie, Raskolnikow, szczególnie w porównaniu z dniem wczorajszym, mógł uchodzić za
zdrowego. Był tylko bardzo blady, roztargniony i pochmurny. Z wyglądu można go było
wziąć za rannego albo za człowieka zgnębionego silnym bólem fizycznym — brwi miał
ściągnięte, wargi zaciśnięte, oczy mu błyszczały. Mówił mało i niechętnie, jakby sprawiało
mu to ból lub wypełniał niemiły obowiązek, a w ruchach jego można było spostrzec oznaki
niepokoju.
Brakło jedynie bandaża na ręce lub opatrunku na palcu, aby dopełnić podobieństwa z
kimś, komu boleśnie obiera się palec lub doskwiera zraniona ręka.
Blada i chmurna jego twarz rozjaśniła się na chwilę, gdy weszły matka i siostra, lecz zaraz
w miejsce poprzedniego ponurego roztargnienia osiadł na niej wyraz wewnętrznej udręki,
a Zosimow, który obserwował swego pacjenta z zapałem początkującego lekarza,
zauważył ze zdumieniem, że zamiast radości z powodu przybycia krewnych, jest to źle
skrywane postanowienie wytrwania godziny udręki, której nie można uniknąć! Widział
potem, że każde słowo prowadzonej rozmowy jak gdyby jątrzyło jakąś ranę chorego,
równocześnie jednak musiał podziwiać dzisiejszą umiejętność panowania nad sobą i
ukrywania uczuć przez człowieka, który wczoraj wpadał w szał z byle powodu.
— Tak, sam to czuję, że jestem prawie zdrów — mówił Raskolnikow, całując serdecznie
matkę i siostrę, co wprawiło w zachwyt Pulcherię Aleksandrownę — i nie mówię już tak jak
wczoraj — dodał, zwracając się do Razumichina z przyjacielskim uściskiem dłoni.
273
— Mnie on także dziś zadziwił — zaczai Zosimow, uradowany z przybycia pań, gdyż w
czasie tych dziesięciu minut stracił już temat rozmowy z chorym. — Jak tak dalej pójdzie,
to za trzy lub cztery dni wszystko wróci do dawnego stanu, to jest do stanu sprzed
miesiąca lub sprzed dwóch miesięcy, a może trzech? Bo to się od dawna zaczęło i
rozwijało się... nieprawda? I przyzna pan chyba teraz, że być może, sam pan ponosi winę
za tę chorobę? — dodał z ostrożnym uśmiechem, jakby obawiając się rozdrażnić go tymi
słowami.
— Bardzo możliwe — odparł chłodno Raskolnikow.
— Mówię to tylko dlatego — ciągnął dalej Zosimow — że pańskie zupełne wyzdrowienie
zależy głównie od pana samego. Teraz, gdy można z panem mówić, chciałbym panu
wyjaśnić, że trzeba usunąć pierwotne, że tak powiem, zasadnicze przyczyny, które
spowodowały chorobę. Tylko pod tym warunkiem może pan wyzdrowieć, w przeciwnym