zbrodnia i kara.pdf

— Mamo, pokaż mu list od Piotra Pietrowicza — rzekła Dunieczka.
Pulcheria Aleksandrowna podała mu list drżącymi rękoma. Wziął go z wielką ciekawością.
Ale zanim go otworzył, spojrzał nagle ze zdziwieniem na Dunię.
— To dziwne — mówił powoli, jakby zaskoczony tą myślą — dlaczego ja się tak unoszę?
Po co cały ten krzyk? Bierz ślub, jeśli chcesz.
285
Mówił jakby do siebie, jednak głośno i patrzył przez dłuższą chwilę zdziwiony na siostrę.
W końcu otworzył list, wciąż jeszcze z wyrazem zdziwienia na twarzy; potem począł
powoli i uważnie czytać, przeczytał list dwa razy. Pulcheria Aleksandrowna była bardzo
niespokojna, również pozostali oczekiwali czegoś niezwykłego.
— To mnie dziwi — zaczął po namyśle, oddając list matce, ale nie zwracając się do
nikogo w szczególności — on przecież prowadzi procesy, jest adwokatem, jego sposób
wyrażania się jest nawet taki niby to elegancki, a pisze tak nieudolnie.
Wszyscy poruszyli się, oczekiwano czegoś całkiem innego.
— Przecież oni wszyscy tak piszą — zauważył Razumichin.
— Czy czytałeś ten list?
— Tak.
— Pokazałyśmy mu go przedtem, Rodia... radziłyśmy się
— wyjaśniła z zażenowaniem Pulcheria Aleksandrowna.
— To jest właściwie styl sądowy — przerwał jej Razumichin
— dziś jeszcze używa się tego stylu w sądzie.
— Sądowy? Tak, rzeczywiście, jest to styl sądowy, urzędowy... Nie jest to aż tak bardzo
nieudolnie napisane, ale też i nie językiem literackim; po prostu list urzędowy.
— Piotr Pietrowicz nie kryje się wcale z tym, że wykształcenie zdobywał z trudem, jest
nawet dumny z tego, że sam doszedł do dzisiejszego stanowiska — odparła Awdotia
Roma-nowna, urażona tonem brata.
— Jeśli jest dumny, to widocznie ma do tego prawo, nie przeczę. Widzę, że czujesz się
urażona tym, moja siostro, że z całego listu wysnułem tylko taki zabawny wniosek, i zdaje
ci się, że umyślnie mówię o takich drobnostkach, aby się z ciebie naigrawać. Wprost
przeciwnie, ze względu na styl przyszło mi na myśl coś, co może nam się bardzo przydać.
W liście tym jest zdanie: „a winę będą Panie miały jedynie sobie do przypisania". Zdanie
to jest jasne i wyraźne. Zawarta jest w nim groźba, że on zaraz odejdzie, jeśli ja przyjdę. A
to znaczy tyle, że porzuci was obie, jeżeli nie będziecie mu posłuszne, i to porzuci was
teraz,
286
gdy za jego namową przyjechałyście do Petersburga. No, jak sądzisz, czy takie wyrażenie
Łużyna jest równie obraźliwe, jak gdyby to na przykład napisał on (wskazał na
Razumichina) lub Zosimow albo ktokolwiek z nas?
— No, nie — odparła Dunia — rozumiem całkiem dobrze, że wyraził się on zbyt naiwnie,
ale może tylko nie umiał znaleźć odpowiedniego wyrażenia... To słuszna uwaga z twojej
strony, Rodia. Nie przypuszczałam nawet...
— Jest to wyrażone stylem sądowym i inaczej nie dało się napisać. Wyszło to może
nawet bardziej ordynarnie, niż on sam chciał napisać. Poza tym muszę cię nieco
rozczarować — w liście tym wyczytałem coś jeszcze, a mianowicie obelgę, i to dość
nikczemną. Dałem wczoraj pieniądze owej wdowie, tej chorej i przybitej kobiecie, i to nie
„pod pozorem", że chcę ponosić koszta pogrzebu, lecz po prostu na pogrzeb, nie dałem
też ich córce, jak pisze, dziewczynie „podejrzanych obyczajów" (którą wczoraj po raz
pierwszy widziałem), lecz faktycznie samej wdowie. W tym wszystkim widzę skwapliwą
chęć obrzucenia mnie błotem i poróżnienia z wami. I to również napisane jest stylem
sądowym, to znaczy, że zbyt wyraźnie przebija tu cel i naiwna skwapliwość. Jest on
mądry, jednak aby mądrze postępować, trzeba mieć coś więcej niż sam tylko rozum.