zbrodnia i kara.pdf

przez osiągnięcie niewspółmiernie wielkich korzyści... Ale ja, ja załamałem się już przy
pierwszym kroku, bo jestem podły! Na tym polega cała rzecz! Mimo to nie uznam waszych
poglądów: gdyby mi się udało, włożono by mi wieniec, a teraz zakują w kajdany!
— Ależ nie o to chodzi, zupełnie nie o to! O czym ty, Rodia, właściwie mówisz!?
— Aha! Forma była nieodpowiednia, za mało estetyczna! Absolutnie nie rozumiem,
dlaczego walenie w ludzi bombami, wykańczanie regularnym oblężeniem ma być formą
bardziej szacowną? Lęk przed estetyką jest pierwszą oznaką bezsilności!... Nigdy, nigdy
w życiu nie zdawałem sobie z tego sprawy lepiej niż w tej chwili i bardziej niż kiedykolwiek
nie rozumiem, na czym polegała moja zbrodnia! Nigdy, nigdy nie byłem silniejszy i
bardziej pewny siebie!
Krew uderzyła mu do bladej, zmęczonej twarzy. Lecz wykrzykując ostatnie zdanie, spotkał
się ze spojrzeniem Duni i tyle bólu było w jej oczach, że mimo woli zreflektował się. Zdał
sobie sprawę, że mimo wszystko unieszczęśliwił te dwie biedne kobiety. Mimo wszystko z
jego winy...
— Duniu kochana! Jeżeli zawiniłem, to wybacz mi (chociaż jeśli zawiniłem, to chyba nie
można mi wybaczyć). Żegnaj! Nie spierajmy się! Już czas, najwyższy czas. Nie idź za
mną, błagam cię, muszę jeszcze gdzieś wstąpić... Idź natychmiast do matki.
1 Kapitol — jedno z siedmiu wzgórz starożytnego Rzymu, twierdza i sanktuarium.
600
Zaklinam cię! To jest ostatnia, największa moja prośba do ciebie. I nie odchodź od niej!
Zostawiłem ją w takiej trwodze, że wątpię, czy wytrzyma: umrze lub dostanie pomieszania
zmysłów. Bądź przy niej! Razumichin was nie opuści, mówiłem mu już... Nie płacz nade
mną: postaram się być mężny i uczciwy przez całe życie, choć jestem mordercą. Może
kiedyś usłyszysz jeszcze o mnie. Nie będziecie potrzebowały się mnie wstydzić,
zobaczysz. Ja jeszcze dowiodę... a tymczasem do widzenia
— zakończył pośpiesznie, zauważywszy znowu dziwny wyraz oczu Duni, gdy dawał te
obietnice. — Czemu płaczesz? Nie płacz, nie płacz, przecież nie rozstajemy się na
zawsze! Ach, prawda! Czekaj, zapomniałem jeszcze!
Podszedł do stołu, wziął grubą, zakurzoną książkę i wyjął włożoną pomiędzy kartki
maleńką akwarelę na kości słoniowej. Był to portret córki gospodyni, jego zmarłej
narzeczonej, tej dziwnej dziewczyny, która chciała wstąpić do klasztoru. Patrzył przez
chwilę na tę wyrazistą, chorowitą twarzyczkę, pocałował portrecik i wręczył go Duni.
— Wiele z nią rozmawiałem, również i o tym, z nią jedną
— powiedział zamyślony. — Powierzyłem jej wiele z tego, co się teraz tak potwornie
urzeczywistniło. Bądź spokojna — zwrócił się do Duni — nie zgadzała się ze mną, jak i ty.
Cieszę się, że tego nie dożyła. Najważniejsze jest to, że teraz wszystko zacznę na nowo,
teraz będzie przełom! — krzyknął nagłe, wracając do nurtującej go rozpaczy. — Ale czy
jestem do tego przygotowany? Czy pragnę tego? Powinienem jakoby przejść przez tę
próbę! W jakim celu, po co mi te bezmyślne próby? Po co? Czy po dwudziestu latach
katorgi, złamany cierpieniem, w starczym otępieniu i niemocy będę miał lepszy pogląd na
świat niż teraz? Czy będę jeszcze zdolny do życia? Dlaczego właściwie godzę się na to?
O, jak dobrze wiedziałem, co za marny człowiek ze mnie, gdy dziś o świcie stałem nad
brzegiem Newy!
Wreszcie wyszli razem. Ciężko było Duni, ale kochała go. Rozstali się. Oddaliwszy się o
jakieś pięćdziesiąt kroków, Dunia odwróciła się, aby raz jeszcze spojrzeć na brata.
Jeszcze było go
21 -— Zbrodnia i kara
601
widać. Doszedłszy do rogu, on również się odwrócił. Po raz ostatni spotkały się ich
spojrzenia, lecz zauważywszy, że ona patrzy na niego, Raskolnikow z niecierpliwością, a
nawet ze złością machnął ręką, aby szła dalej, sam zaś szybko skręcił za róg.