zbrodnia i kara.pdf

że nie orientował się wtedy w czasie i mylił daty rozmaitych wypadków. Gdy przypominał
sobie różne fakty i chciał się w nich zorientować, musiał opierać się na informacjach
dostarczanych mu o sobie przez innych. Mylił zdarzenia, różne rzeczy uważał za wynik
wypadków istniejących naprawdę tylko w jego wyobraźni. Chwilami ogarniał go
chorobliwy, męczący lęk przechodzący niekiedy w paniczny strach. Pamiętał również, że
jakby w przeciwieństwie do takiego stanu zapadał na całe godziny, a nawet dni w zupełną
apatię przypominającą chorobliwą obojętność występującą niekiedy u osób konających.
Właściwie w ciągu tych ostatnich dni unikał wyraźnego zdawania sobie sprawy ze swej
sytuacji. Zwłaszcza pewne fakty, które należałoby natychmiast wyświetlić, bardzo mu
ciążyły. Starał się unikać poniektórych spraw, choć ich omijanie w jego sytuacji groziło
nieuchronną zgubą.
512
Niepokoił go zwłaszcza Swidrygajłow. Bieg jego myśli urywał się właśnie na bardzo dla
niego groźnych i zupełnie niedwuznacznych słowach Swidrygajłowa, wypowiedzianych w
mieszkaniu Soni w chwili śmierci Katarzyny Iwanowny. Mimo to Raskolnikow nie starał się
wyjaśnić sprawy. Czasami, znalazłszy się w jakiejś odległej dzielnicy miasta, w obskurnym
szynku, sam jeden przy stole, nie pamiętając prawie, jak się tam dostał, przypominał
sobie nagle Swidrygajłowa. Powstawała w nim wtedy wyraźna i niepokojąca myśl, że
powinien jak najprędzej rozmówić się z tym człowiekiem i co się da, załatwić ostatecznie.
Pewnego razu, gdy zawlókł się gdzieś za rogatki, zdawało mu się nawet, że czeka na
Swidrygajłowa i że tam się z nim umówił. Innym razem obudził się o świcie gdzieś na
ziemi, w krzakach, zupełnie nie wiedząc, skąd się tam wziął. Zresztą w ciągu dwóch czy
trzech dni po śmierci Katarzyny Iwanowny dwukrotnie spotkał Swidrygajłowa w
mieszkaniu Soni, do której Raskolnikow wstępował bez celu, zawsze tylko na chwilę.
Zamieniali wtedy ze sobą kilka słów, nie poruszając jednak sprawy najważniejszej, jakby
było umówione między nimi, że o tym należy do czasu milczeć. Ciało Katarzyny Iwanowny
spoczywało jeszcze w trumnie. Swidrygajłow krzątał się i wydawał różne polecenia
tyczące pogrzebu, Sonia też była bardzo zajęta. Swidrygajłow zakomunikował
Raskolnikowowi, że udało mu się pomyślnie załatwić sprawę dzieci; dzięki swoim
stosunkom znalazł osoby, które dopomogły natychmiast umieścić całą trójkę w bardzo
porządnych zakładach. Ułatwiły też sprawę sumy wpłacone przez niego na konto dzieci,
bo sieroty z gotówką daleko łatwiej jest umieścić niż zupełnie biedne. Mówił także coś o
Soni, obiecał, że wstąpi w tych dniach do Raskolnikowa, i wspominał, że „chciałby się
poradzić, że trzeba by się rozmówić, bo są pewne sprawy..." Rozmowa powyższa toczyła
się w sieni, na schodach. Swidrygajłow badawczo patrzył Raskolnikowowi w oczy i nagle,
zniżywszy głos, po chwili namysłu zapytał:
17 — Zbrodnia i kara
513
— Dlaczego jest pan taki jaKis nieswój, Kodiome Komano-wiczu? Doprawdy! Patrzy pan i
słucha, a jakby pan nic nie rozumiał. Niech się pan otrząśnie. Pogadamy sobie. Szkoda
tylko, że mam tyle spraw na głowie, własnych i cudzych... Ach, proszę pana — dodał
nagle — wszyscy ludzie potrzebują powietrza, powietrza, powietrza... Przede wszystkim!
cSwidrygajłow odsunął się, przepuszczając wchodzącego po-pa z diakiem, którzy przyszli
odprawić nabożeństwo żałobne. Na polecenie Swidrygajłowa nabożeństwa odprawiano
dwa razy dziennie. Swidrygajłow wyszedł na ulicę, Raskolnikow zaś postał w zamyśleniu
przez chwilę, po czym wszedł za popem do mieszkania Soni.
Stanął we drzwiach. Nabożeństwo zaczęło się cicho, uroczyście, smutno. Myśl o śmierci i
poczucie jej obecności zawsze, od dzieciństwa wywierały na Raskolnikowie przykre,
mistyczne i przerażające wrażenie. Przy tym dawno już nie był na żałobnym
nabożeństwie, a tutaj było coś szczególnie strasznego i niepokojącego. Spojrzał na dzieci:
cała trójka klęczała przy trumnie, Poleńka płakała. Za nimi, płacząc cicho i jakby
nieśmiało, modliła się Sonia. „Przecież ona w ciągu tych kilku dni nie spojrzała na mnie