zbrodnia i kara.pdf

— A zatem, panie Dymitrze Prokofjiczu, bardzo chciałabym dowiedzieć się... jak on w
ogóle... zapatruje się teraz na wszystko, to jest, pan rozumie... jak mam to panu wyjaśnić,
to znaczy niby, co on lubi? Czy ciągle jeszcze jest taki rozdrażniony? Czego pragnie i o
czym marzy? Co teraz ma największy wpływ na niego? Słowem, pragnęłabym...
— Ależ, mamo, jakże można na to wszystko tak naraz odpowiedzieć! — wtrąciła Dunia.
— Ach, mój Boże, nie spodziewałam się zastać go w takim stanie, panie Dymitrze.
— To rzecz całkiem naturalna — odparł Razumichin. — Matki nie mam, a mój wuj
przyjeżdża prawie co rok i nigdy mnie nie poznaje, nawet z wyglądu, a przecież jest
mądrym człowiekiem. A przez trzy lata waszej rozłąki dużo wody upłynęło. I cóż mogę
pani powiedzieć? Rodię znam od półtora roku, jest on skryty, ponury, wyniosły i dumny; w
ostatnich czasach zaś (możliwe jednak, że już i wcześniej) stał się po-
264
dejrzliwym hipochondrykiem. Przy tym jest wspaniałomyślny i dobry. Nie lubi okazywać
swoich uczuć i woli raczej wydać się okrutnym aniżeli okazać serce. Czasami wcale nie
jest hipochondrykiem, lecz po prostu zimnym i aż do brutalności nieczułym człowiekiem,
jakby miał w sobie dwa charaktery. Niekiedy bywa strasznie małomówny! Nigdy nie ma
czasu, ciągle mu wszystko przeszkadza, mimo że leży i nic nie robi. Nie drwi z ludzi nie z
braku dowcipu, lecz dlatego, że nie ma czasu na takie głupstwa. Gdy mu się coś
opowiada, nigdy nie wysłucha do końca. Nie interesuje go to, co zajmuje wszystkich w
danej chwili. Ceni się bardzo i zdaje mi się, że ma poniekąd do tego prawo. Cóż by
jeszcze dodać?... Spodziewam się, że przyjazd pań wywrze zbawienny wpływ na niego.
— Oby Bóg dał! — westchnęła Pulcheria Aleksandrowna, przygnębiona tym, co usłyszała
o swoim Rodi.
Natomiast Razumichin spojrzał wreszcie nieco śmielej na Awdotię Romanownę. W czasie
rozmowy zerkał na nią często, jednak tylko przelotnie, na krótką chwilę, odwracając
natychmiast wzrok. Dunia to siadała przy stole, przysłuchując się rozmowie, to wstawała i
zaczynała chodzić z kąta w kąt, ze skrzyżowanymi rękoma i zaciśniętymi wargami, jak to
miała we zwyczaju. Od czasu do czasu rzucała jakieś pytanie, nie przerywając swej
wędrówki i trwając w zamyśleniu. Również ona miała zwyczaj nie słuchać do końca. Miała
na sobie lekką, ciemną sukienczynę, a na szyi białą, przejrzystą apaszkę. Z wielu oznak
wnioskował Razumichin, że obie kobiety znajdują się w ciężkich warunkach materialnych.
Gdyby Dunia ubrana była jak królowa, zapewne nie obawiałby się jej; teraz jednak, może
właśnie z tego powodu, że była tak skromnie ubrana i że widział całe ich nędzne
otoczenie, zagościła w jego sercu jakby trwoga i zaczął się lękać o każde swoje słowo i
każdy swój ruch, co dla człowieka, który i tak sobie nie dowierzał, musiało być bardzo
uciążliwe.
— Powiedział pan sporo ciekawych rzeczy o charakterze mego brata i... całkiem
bezstronnie. To dobrze. Myślałam, że
265
pan go uwielbia — zauważyła JJuma z uśmiechem. — l mnie również się zdaje, że
powinien mieć przy sobie kobietę — dodała w zamyśleniu.
— Ja tego nie powiedziałem, a zresztą może ma pani rację, tylko że...
— Co?
— On nikogo nie kocha i być może, nigdy nie pokocha
— palnął Razumichin.
— To znaczy, że nie potrafi pokochać?
— Czy pani wie, że jest pani bardzo podobna do swego brata, i to we wszystkim! —
wyrwało mu się niespodzianie dla niego samego. Gdy sobie jednak przypomniał, co mówił
o jej bracie, poczerwieniał jak rak ze wstydu.
Awdotia Romanowna, spojrzawszy nań, wybuchnęła głośnym śmiechem.
— Co do Rodi, to oboje możecie się mylić — przerwała matka nieco urażona. — Nie
mówię o tym, jaki jest dzisiaj, Dunieczko. To, co Piotr Pietrowicz pisze w tym liście... i to,