zbrodnia i kara.pdf

ozbójnikiem, a gdy poczuje już nóż na gardle, trwoga nagle go opuszcza i przestaje się
bać. Raskolnikow usiadł na wprost Porfirego i wpatrywał się w niego bez drgnienia
powiek. Porfiry zmrużył oczy i zapalał papierosa.
„No mówże, mówże — omal nie wyrwało się Raskol-nikowowi. — Dlaczego, dlaczego nie
mówisz?"
II
— Ach, te papierosy — zaczął nareszcie Porfiry Pietrowicz, przypaliwszy papierosa i
odsapnąwszy. — Szkodliwe to, bardzo szkodliwe, a nie mogę się odzwyczaić! Kaszlę,
krztuszę się, mam zadyszkę. Tchórz jestem, wie pan, poszedłem do doktora B-na,
każdego pacjenta bada minimum pół godziny. Śmiał się, patrząc na mnie, ostukiwał,
ostukiwał i powiada: „Palenie panu szkodzi, ma pan rozedmę płuc". Czy ja mogę przestać
palić? Czym ja to zastąpię? Nie piję, w tym sęk, che-che-che, że nie piję! Wszystko
przecież jest względne, proszę pana, wszystko jest względne!
522
„Ten znowu zaczyna mi pleść o czymś w rodzaju służbowego mieszkania, czy co!" — z
obrzydzeniem pomyślał Raskolnikow. Przypomniał sobie nagle podobną scenę z ich
ostatniego spotkania i zawrzał, jak wtedy, nienawiścią.
— A ja byłem u pana onegdaj wieczorem, nie wie pan o tym?
— ciągnął dalej Porfiry Pietrowicz, rozglądając się po pokoju.
— Tu byłem, w tym pokoju. Tak, jak dziś przechodzę i myślę sobie, złożę mu wizytę.
Przychodzę, drzwi otwarte na oścież, rozejrzałem się, poczekałem, nawet nie szukałem
służącej i wyszedłem. Pan nie zamyka pokoju?
Raskolnikow posępniał coraz bardziej. Porfiry jakby odgadł jego myśli.
— Przyszedłem się wytłumaczyć, kochany panie Rodionie Romanowiczu, wytłumaczyć
się! Winien jestem panu wytłumaczenie — mówił z uśmieszkiem i nawet klepnął
Raskolnikowa po kolanie. Prawie jednocześnie jednak twarz jego nabrała wyrazu powagi i
troski, a nawet jakby smutku. Raskolnikow zdziwił się: nie widział dotychczas i nie
przypuszczał, że Porfiry może mieć taki wyraz twarzy. — Przykra scena miała miejsce
między nami, proszę pana, podczas ostatniego widzenia. Prawdę powiedziawszy, to i przy
pierwszym spotkaniu też była dziwna scena, ale ostatnio... Lecz teraz zastanówmy się!
Bardzo być może, że zawiniłem wobec pana, zdaję sobie z tego sprawę. Pamięta pan, jak
żeśmy się rozstali: pan był zdenerwowany, kolana panu drżały i ja byłem zdenerwowany,
kolana mi się trzęsły. I wie pan, tak jakoś źle się coś wtedy stało między nami, nie po
dżentelmeńsku. A przecież mimo wszystko jesteśmy dżentelmenami, w każdym razie
przede wszystkim jesteśmy dżentelmenami, chciałem powiedzieć. Pamięta pan, do czego
to doszło... było to nawet, powiedzmy otwarcie, nieprzyzwoite.
„Czego on chce, za kogo mnie ma?" — zastanawiał się zdumiony Raskolnikow i
podniósłszy głowę, szeroko otwartymi oczami przyglądał się Porfiremu.
— Doszedłem do wniosku, że lepiej będzie zagrać w otwarte karty — mówił dalej Porfiry
Pietrowicz, odwracając głowę
523
i spuszczając oczy, jakby zaniechał swych dotychczasowych sposobów i sztuczek i nie
chciał paraliżować wzrokiem swej ofiary. — Tak, takie sceny i tego rodzaju podejrzenia
nie mogą trwać długo. Żeby nie Mikołaj, to nie wiem doprawdy, do czego by wtedy doszło
między nami. A ten przeklęty mieszczuch siedział cały czas za przepierzeniem, no niech
pan sobie to wyobrazi! Zresztą, wie pan zapewne o tym, tak jak ja wiem, że był on później
u pana. Ale nie było tak, jak pan przypuszczał: po nikogo nie posyłałem i żadnych
rozporządzeń nie wydałem. A wie pan, dlaczego nie wydałem rozporządzeń? Bo, jakby to
panu powiedzieć: sam byłem tym wszystkim zaskoczony. Tylko po stróżów kazałem
posłać (zauważył ich pan chyba, przechodząc). Jak błyskawica błysnęła mi pewna myśl,
byłem wtedy, widzi pan, głęboko przekonany. Spróbujmy, myślę sobie, wprawdzie jedno