zbrodnia i kara.pdf

korzyść społeczeństwu praca, nie gorsza od innych, a na pewno lepsza od działalności
jakiegoś tam Puszkina czy Rafaela, bo pożyteczniejsza.
— I szlachetniejsza, szlachetniejsza, che, che, che!
— Co to znaczy: szlachetniejsza? Nie przyjmuję podobnych wyrażeń przy określaniu
działalności człowieka. „Szlachetniej", „godniej" — to wszystko głupstwa, bzdury, stare
przesądy, których nie uznaję. Wszystko to, co jest pożyteczne dla ludzkości, jest
szlachetne. Jeden tylko wyraz rozumiem: pożyteczne^. Niech pan sobie chichocze, ile się
panu podoba, ale tak jest!
Łużyn śmiał się głośno. Skończył liczyć i schował pieniądze, których część zostawił jednak
w jakimś celu na stole. Owa
440
„sprawa kloak", mimo swej błahości, była już kilkakrotnie powodem kłótni i zrywania
stosunków między Łużynem a jego młodym przyjacielem, Andrzej Siemionowicz bowiem
irytował się rzeczywiście, Łużyn zaś nie posiadał się wtedy z radości. Tym razem miał
szczególną ochotę zirytować Lebieziatnikowa.
— To przez swoje wczorajsze niepowodzenie jest pan dziś taki zły i czepia się — wyrwało
się w końcu Lebieziatnikowowi, który pomimo swej „niezależności" i wszystkich swoich
„protestów" nie śmiał oponować Łużynowi i z przyzwyczajenia, wyniesionego z dawnych
lat, odnosił się do niego wciąż jeszcze z pewnym respektem.
— Niech mi pan powie — przerwał mu Łużyn wyniośle i z rozdrażnieniem — czy pan
może... albo inaczej, czy rzeczywiście stosunki pańskie ze wzmiankowaną osobą są tak
bliskie, że można by ją teraz poprosić na chwilę do naszego pokoju? Zdaje się, że
wszyscy już wrócili z cmentarza... Słyszę, że zaczai się tam ruch... Chciałbym zobaczyć tę
osobę.
— A po co właściwie? — zapytał ze zdziwieniem Lebieziat-nikow.
— A tak, mam interes. Dziś albo jutro wyprowadzę się stąd i dlatego chciałbym jej
zakomunikować... Zresztą, może pan zostać tutaj podczas rozmowy. Bo mógłby pan
sobie Bóg wie co pomyśleć.
— Nic sobie nie pomyślę... Tak się tylko spytałem i jeżeli ma pan do niej interes, to nic
łatwiejszego, niż ją tu sprowadzić. Zaraz pójdę. I może pan być pewny, że nie będę
przeszkadzał.
Rzeczywiście po pięciu minutach Lebieziatnikow wrócił z Sonią. Weszła bardzo zdziwiona
i jak zwykle zażenowana. W podobnych wypadkach czuła się zawsze skrępowana, lękała
się bardzo nowych ludzi i nowych znajomości, lękała się i dawniej, jeszcze w dzieciństwie,
a teraz jeszcze bardziej... Łużyn powitał ją „łaskawie i grzecznie", z pewnym nawet
odcieniem wesołej poufałości, która według niego, przystoi tak czcigod-niemu i solidnemu
człowiekowi, jak on w stosunku do tak młodego i pod pewnym względem interesującego
stworzenia,
441
jak ona. Żeby ją „ośmielić", posadził ją przy stole, na wprost siebie. Sonia usiadła,
popatrzyła wokoło — na Lebieziat-nikowa, na pieniądze leżące na stole, potem znowu na
Łużyna i już nie odrywała od niego oczu, jakby była przykuta do niego. Lebieziatnikow
skierował się ku drzwiom. Łużyn wstał, gestem poprosił Sonię, by pozostała na miejscu, i
zatrzymał Lebieziat-nikowa w drzwiach.
— Czy jest tam Raskolnikow? Przyszedł? — zapytał go szeptem.
— Raskolnikow? Jest. Bo co? Tak, jest. Tylko co przyszedł, widziałem... Bo co?
— Wobec tego zwłaszcza proszę pana o pozostanie tutaj z nami i o niezostawianie mnie
sam na sam z tą... panną. Chodzi o drobiazg, a zrobią z tego Bóg wie co. Nie chcę, aby
Raskolnikow powtórzył tam... Pan rozumie, co mam na myśli?
— A rozumiem, rozumiem! — nagle domyślił się Lebieziatnikow. — Tak, ma pan prawo...
Wprawdzie sądzę, że posuwa się pan zbyt daleko w swych obawach, ale... ma pan