Pyeslər - Azərbaycan Milli Kitabxanası

B a ş r e d a k t o r (səhnə boyu var-gəl edə-edə). Vallah, adam yatmağa da qorxur... Qorxur
ki, gedib divanın üstündə uzanıb yuxuya getsin... Dünən gecə yuxuda görürəm ki, adamla dolu
stadiondu, yüngül atletika üzrə yarış gedir, mən də hündürlüyə tullananam... Qaçıb, qaçıb atlanıram
hündürə... Camaat qalxır ayağa... Mən hündürə qalxıram, amma daha yerə düşmürəm... Elə qalxıram
göyə, qalxıram... Məni gözləyən camaat qalır aşağıda, görünməz olur, stadion görünməz olur, Bakı
görünməz olur, axırda yer kürəsi balaca bir top kimi qalır uzaqda... Mən də elə hey qalxıram göyə,
özüm də bir daha insanların arasına qayıtmaq istəmirəm, yer kürəsinə dönmək istəmirəm...
Ürəyimdə də bir qəm, bir qüssə var, incimişəm insanlardan, yer kürəsindən, yorulmuşam...
Oyanandan sonra yarım saat özümə gələ bilmədim... Yuxarı qayıtmaq istəyirdim, ora! (Əli ilə tavanı
göstərir.) Geriyə dönmək istəmirdim... Yenidən bizim bu başıbəlalı yer kürəmizə qayıtmaq
istəmirdim. Çünki, həqiqətən, ürəyimdə bir qəm-qüssə var, həqiqətən, yorulmuşam, bax, buracan
(Əli ilə çənəsinin altını göstərir.) doymuşam, day mümkün deyil... Çox çətindi... Mən çətinliklərdən
qorxan adam deyiləm, bütün ömrüm çətinliklər içində keçib, əzab-əziyyət içində keçib, bəzən də lap
məşəqqət içində yaşamışam, amma, vallah, day dözə bilmirəm... Mənim özümə nə lazımdı? Heç nə!
Bir həsirəm, bir Məmmədnəsir! Ailə yox, uşaq yox... Heç bir daxmam da yoxdu... Bude, iş
kabinetindəki bu divanımdı (Əli ilə göstərir.) mənim evim! Bu qədər əziyyət çəkdim... Milli
Məclisin qəbul elədiyi bütün o təzə qanunların hamısını öyrəndim. Min bir əzab-əziyyətlə, ağzını
axıracan açmış ac akulalar kimi rüşvət sədlərini aşa-aşa dövlətdən kredit götürdüm, yer icarə elədim,
bu qəzeti təsis elədim, Mətbuat və Informasiya Nazirliyində qeydiyyatdan keçirdim, min bir əzabəziyyətlə
Latviyadan kağız gətirtdim, mətbəəylə müqavilə bağladım, imzalarını tanıdığım adamları
bir-bir özüm tapıb işə götürdüm... Nə üçün? Ona görə ki, mən də bu respublika üçün əlimdən gələni
əsirgəməyim, nəsə eləyim... Fikirlərim var, millətə çatdırım... Arzularım var, bildirim... Ancaq kağız
kağızdı, bəli, güc-bəla ilə tapmaq olur, mətbəə də mətbəədi, axırı ki, çap edir qəzeti... Bəs bu
insanlar?.. Bu adamlar?.. Ətrafa baxıram, az qalır ürəyim partlasın!.. Nə olub bunlara? Elm, texnika
inkişaf etdikcə, elə bil ki, insan da ağlının yarısını verib elektron aparatlara, kompüterlərə, özü qalıb
yarımçıq... Elə bizim bu redaksiyadakıları götür... Belə baxırsan, əməlli-başlı adamlardı... Amma elə
ki, bir az yaxından təmasda olursan, paho-o-o!.. Deyiləsi deyil!.. Gərək o şairfason demişkən, əlinə
saz alasan!.. Bunları işdən çıxaracaqsan, acından öləcəklər... Bu maaşla, heç olmasa, birtəhər
dolanırlar... Onda bəs nə edəsən? Bəs qəzeti necə çıxarasan? Daha təkbaşına çıxara bilmirəm,
yorulub əldən düşmüşəm, gücüm çatmır... O qədər material oxuyuram, redaktə edirəm ki, gecə
gözümü yumanda da hərflər az qalır bəbəyimi deşsin... Bəs qəzet çıxmayandan sonra, özü də
maraqlı çıxmayandan sonra, camaat onu almayandan sonra, mən o kreditləri necə ödəyəcəyəm? Bir
də ki, axı, iş tək bu redaksiyadakılarda deyil... Birini qəbul edirsən, o birinin ərizəsini oxuyursan, o
brisiylə də telefonla danışırsan, görürsən... belə... birtəhərdir... Birtəhərdir, amma vallah, heç özüm
də bilmirəm, nə təhərdir... Görmürsən, deyir ki, Klinton Sovet Ittifaqı Qəhrəmanıdı?! O biri deyir ki,
sar-sar dilində kosmosla danışıram, özümüz də arvad-uşaqla birlikdə uçuruq Veneraya, tez-tez də
Leninlə görüşürəm! Bədbəxt millət! Bu yetmiş ildə Lenini o qədər yeridiblər beyninə ki, imperiya
dağıldı, ancaq o hələ ondan əl çəkə bilmir! Elə bil, insanların şüurunun altında mürgüləyən bir
xərçəng xəstəliyi var, indi münbit zəmin yaranıb, xəstəlik oyanıb!.. Bu cürə gəl qəzet burax də!..
Vallah, hərdən adam özündən şübhələnir... Deyirsən, bəlkə elə bunlar normal adamlardı, sən özün
birtəhərsən? Hə? Bəlkə elə doğrudan da Veneraya uçur? Bax də... Gör nə danışırsan?.. Belə getsə,
deyəsən sən hələ çox şeylər danışacaqsan... Yox, bu bədbəxt qız doğrudan qız deyil, insan deyil,
qırqovuldu!.. O birisinin də qaynanası kişi çıxıb, amma məlum deyil qızını necə doğub!.. (Başını
bulaya-bulaya yazı masasına yaxınlaşır və masanın siyirtməsini çəkib güzgünü götürür, dilini
çıxarıb diqqətlə özünə baxır.) A-a-a!.. A-a-a!...
İ ş ı q s ö n ü r.
238