Pyeslər - Azərbaycan Milli Kitabxanası

O vaxt o yaraşıqlı Gəncin cəmi 22 yaşı var idi, Kişi isə, indi 57 yaşındadı və günortanın nəfəsini kəsən istisindən
sonra, birdən-birə sərin meh əsməyə başladı və həmin yay gecəsi dənizin sahilindəki o işıq imarətin həyətində, o
qoca tut ağacının altında beləcə üz-üzə dayandılar.
G ə n c (nifrətlə). Sən alçağın birisən!
K i ş i. Bəsdi!
G ə n c. Əclaf!
K i ş i. Bəsdi!
G ə n c (özünü güclə saxlayır ki, ağlamasın və daha da bərkdən qışqıra-qışqıra). Murdar oğlu,
murdar!
Sükut çökdü və bir ara yalnız dənizin batqın uğultusu və o qoca tut yarpaqlarının, elə bil ki, dünyanın
əbədiliyindən xəbər verən xışıltısı eşidildi.
K i ş i (pərişan). Atanı söymə... Allah ona rəhmət eləsin... Onun nə təqsiri?..
G ə n c (sarsılmış). O sağ olsaydı... O indi sağ olsaydı... (Daha heç cürə özünü saxlaya bilməyib
ağlayır.) Səni... Səni... öz əlləriylə boğardı!..
K i ş i. Axı niyə? Nəyə görə?
Pauza.
Sənin hələ dünyadan xəbərin yoxdu... Hələ bilmirsən ki, nə var, nə yox?! Ağzın isti yerdədi
sənin!.. Neçə yaşın var? Bu saat deyim. Hə, 21 təzə tamam olub... Universiteti təzəcə bitirmisən...
Xruşşov XX qurultayı keçirib... Düzdü, indi onun özünü «naş doroqoy Nikita Serqeyeviç» eləyiblər,
amma Stalin haqqında kimin ürəyi nə istəyir, döşüyür! Gənc yazıçılar xəyalən təsəvvür elədikləri
37-dən faciəvi hekayələr, şerlər yazırlar. Yalançı azadlıq eyforiyası yaranıb, sən də atanın pullarıyla,
hörməti-izzətiylə maşını belədən-belə sürüb, camaatın arvadına eşq-məhəbbət elan edə-edə kef
çəkirsən! Sən elə əvvəldən beləydin! Indi mənim üstümə hücum çəkib xoruzlanmaq lazım deyil!
G ə n c. Yox! Düz demirsən! Mənim arzularım var idi! Mən sənin vaxtında başqa... başqa cürə
olmaq istəyirdim, bildin? Mənim lazımım deyildi bu cah-cəlal! Mənim lazımım deyildi bu
yuxusuzluq, bu gecə məhkəmələri! Belə uşaqlar lazım deyildi mənə! Belə nəvələr istəmirdim!
Lazım deyildi mənə belə arvad! Mənim arzularım tərtəmiz idi! Mən...
K i ş i (onun sözünü yarımçıq kəsir). Bəsdi yalan danışdın! Bəsdi! Elə sənin arzularının axırıdı
bu! Yadına gəlir, bax, burada (Əli ilə imarəti göstərir.) atayla oturmuşdun...
G ə n c. Onda bu cah-cəlal yox idi!
K i ş i. Hə, düz deyirsən, bu bina deyildi onda. Bunu mən tikdirdim...
G ə n c (kinayə ilə). Tikdilər sənin üçün...
K i ş i. Hə! Yaxşı elədilər! Yoxsa ki, indi heç bu da yox idi... Onda ikiotaqlı balaca evimiz vardı
bunun yerində, yaydı, Bakıdan təzəcə köçüb gəlmişdik bura. Atayla oturmuşdun qabaq-qabağa.
Ikiniziydiz. Universitetdə təzəcə diplom müdafiə etmişdin. Nə dedin onda ataya? Yadına gəlir?
(Istehza ilə) O aylı-ulduzlu gözəl yay gecəsi vəcdə gəlib nə dedin ataya?
Pauza.
(Gəncin səsi ilə). «Bilirsən kim olacam mən on ildən sonra?» (Atasının səsiylə) «Kim?»
(Gəncin səsi ilə) «On ildən sonra mən Mərkəzi Komitənin katibi olacam!»
Yadına gəlmir yoxsa?
Pauza.
70