Pyeslər - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Bir dəfə də dəhşətli bir hadisə oldu... Hamı Xanım xalanın səsinə çölə çıxdı. Xanım xala ikinci
mərtəbədəki evlərinin qabağında dayanıb öz-özünə qışqırırdı.
X a n ı m a r v a d. Fatma! Fatma! Fatma! Ədiləyə denən, çıxıb üzümə tüpürsün! Tüpürsün!..
Tüpürsün!.. Haqqı var!.. Haqqı var!.. Haqqı var!..
İ ş ı q s ö n ü r.
İYİRMİNCİ ŞƏKİL
M ü ə l l i f, Ə m i n ə x a l a, I b a d u l l a, Ş ö v k ə t,
B a l a k ə r i m, S o n a, Ə l ə k b ə r.
Məhəllə. Günorta.
M ü ə l l i f. Müharibə qurtarmaq bilmirdi. Ibadulla axır vaxtlar, demək olar ki, hər gün
məhəlləyə gəlirdi. Hər gün də, Əminə xalanın çığırtısı həyət-bacaya yayılırdı. Dalanımızın arvadları,
qızları daha əvvəlki kimi həyətdə yığışmırdılar, çünki, hərənin öz dərdi özünə bəs idi. Qara xəbərlər
gələn evlərdə qopan vay-şivənin yanında, Əminə xalanın çığırtısı da daha təsir etmirdi.
Pauza.
Və günlərin bir günü mən həyətdə oturmuşdum. Atam neçə vaxt idi ki, müharibədə idi,
anamın da öz-özüylə danışmağa başladığı günlər idi...
Ə m i n ə x a l a n ı n s ə s i. Get, köpəyoğlu!.. Çıx get day!.. Canım qurtardı sənnən! Get,
köpəyoğlu! Get, bir qara daş da dalunca!..
Səhnə işıqlanır. Ibadulla qoltuğunda sıxdığı bağlamayla səhnəyə daxil olur. Arvadlardan kimi pəncərədən
boylanır, kimi həyətə çıxır.
I b a d u l l a. Hə, gördüz?! Axırı verdi qızıllarımı, gördüz?! Inanmurduz mənə!.. Getdim mən
day!.. Axtarun, taparsuz məni Voronejdə, ay tapduz a!..
Ə m i n ə x a l a (səhnəyə daxil olaraq). Get, köpəyoğlu!.. Səni görüm qan qusasan!..
I b a d u l l a. Gördüz?! Aldım axır qızıllarımı bunnan! Mənnən gizlədirdi!.. Bilirdim axı!
Bilirdim!.. Gördüz?!. Siz də inanmurduz!..
Ə m i n ə x a l a. Səni görüm tramvay altında qalasan, köpəyoğlu! Saxladuğun o qəhbəynən
bir yerdə!..
M ü ə l l i f. O zaman mənə elə gəldi ki, bizim o qəmgin məhəlləmizə nəsə çirkab bir su
töküldü. Məndə heç vaxt belə bir hissiyyat olmamışdı. Mənə elə gəldi ki, Əminə xalanın özü də
başdan-başa o çirkabın içindədir. Ibadullanı isə o vaxtdan sonra mən bir də heç vaxt görmədim...
Pauza.
Balakərim gündüzlər məhəllənin kişisiz evlərinə kömək edirdi. Su daşıyırdı, odun yarırdı,
mismar tapıb, daş tapıb sökülən, dağılan yerləri özü bildiyi kimi düzəldirdi. Hərdən də Ağ Dəvənin
əhvalatlarından danışırdı... Əvvəllər – yəni o gözəl günlərdə ki, hələ müharibə başlamamışdı.
Balakərim o tut ağacının altında oturub nəsə danışanda, Şövkət də bir az aralıda öz qapılarının
ağzındakı skamyada oturub Ziba xaladan aldığı iri tumları cırtlayanda, Balakərim hərdən oğrunoğrun
ona baxırdı, bir-iki dəfə udqunurdu, hərdən elə bil, hər şeyi, məni də, Ağ Dəvəni də yaddan
çıxarırdı və həmin anda Şövkət şaqqanaq çəkib gülürdü...
374