Pyeslər - Azərbaycan Milli Kitabxanası

Yolçu. Oğlum, görüm səfərin haradır belə?
M a h m u d. Əmi, səfərim kanan məkandı.
Yolçu. Oğlum, kan kandır, bəs, məkan nədir?
M a h m u d. Kan bu dünyadır, əmi, məkan o dünyadır...
Yolçu. Ölümü özünə güclə gəzirsən?
M a h m u d. Ölüm haqdı. Taleyin əsirindən çıxmaq olmaz.
Yolçu (belindən salladığı boğçadan balaca bir bardaq çıxarır). Al, iç bu camı...
M a h m u d. O camdakını peyğəmbərimiz bizə haram buyurub...
Yolçu özü bardağı içir və gedir.
S o f i (bütün bu söhbətdən heç nə anlamayaraq). Mahmud, bu nə söhbətdi belə?
M a h m u d. «Məndə sığar iki cahan, mən bu cahana sığmazam...» Sən bu misraları
oxumusan, Sofi?
Sofi maddım-maddım Mahmuda baxır. Işıq yavaş-yavaş sönür və o yarıqaranlıq içində Sofi nəsə yazır. Sonra
yalnız Danışan görünür.
D a n ı ş a n. Ziyad xan Sofinin növbəti məktubunu oxuyandan sonra saray kitabxanasına
getdi, ağırlığı qədər qızıl qiymətinə Hindistandan aldırıb gətirtdiyi qara cildli Böyük Fal Kitabını
rəfdən götürdü, açdı və ilkin oxuduğu sözlər bunlar oldu: «Eşq bəlasına yalnız eşqlə əlac etmək
olar...» Və bundan sonra Ziyad xanın adamları iki gün, iki gecə Gəncə xanlığını dolaşırdı, axtarıbseçib,
nəhayət sorağı Ceyrandan gətirdilər... Ceyran gözəllərin gözəli idi, ağıllıların ağıllısı, biclərin
bici idi, qədim sənətinin bütün incəliklərinə bələd idi. Ziyad xan Ceyrana yeddi kisə qızıl verdi, on
kisə də, boyun oldu. Ziyad xanın adamları Ceyranı Mahmudun izinə salacaqdılar və Ceyran yolda
Mahmuda ürcah olacaqdı, Mahmudu özünə məftun edəcəkdi, Mahmudu geri qaytaracaqdı, bir
müddət sarayda Mahmudla qalıb, sonra Gəncədən çıxıb gedəcəkdi və Ziyad Təbrizdə Ceyrana bir
mülk alacaqdı. Ziyad xan özü Ceyranı görəndən sonra, Ceyranla danışandan sonra, heç bir şəkkşübhəsi
qalmadı ki, dünyanın hər üzünü görmüş bu gözəllər gözəli hər şeyi qaydasına qoyacaq. Və
elə həmin gecə Ceyran kəcavənin pərdəsini salıb kəniz qaravaşları, nökərləriylə birlikdə yola
düzəldi, Qısır Qarını da özüylə götürdü və Qısır Qarı da, pərdəsi salınmış kəcavənin dalına düşdü.
Ceyran tələsirdi. Cavan xanzadə ilə məhəbbət oyunu Ceyran üçün su içmək kimi asan bir iş idi və
əslində, Ceyran o cavan aşiqə sarı yox, Təbrizdə nəhayət ki, dinc-rahat yaşayacağı mülkünə doğru
tələsirdi. Gələcək Ceyranın idi. Makuya az qalırdı.
İ ş ı q s ö n ü r.
ON ALTINCI ŞƏKİL
M a h m u d, S o f i, D a n ı ş a n, d ö y ü ş ç ü l ə r.
Çaldıran düzü.
Səhnədəki ala-qaranlıq içində insanlar bir-biri ilə ölüm-dirim savaşındadı. Yer-göy uğuldayır, qılınc, qalxan səsi,
qışqırıqlar, nalələr, at kişnərtiləri ətrafı bürüyür, hər tərəfdən tüstü-duman qalxır.
Bir müddət beləcə davam edir.
Sonra yavaş-yavaş sükut çökür.
Arabir kimsə zarıyır, kimsə inildəyir. Sonra qarğa-quzğunların səsi aləmi başına götürür və səhnə işıqlaşdıqca
qan içərisində orda-burda düşüb qalmış döyüşçülər görünür.
M a h m u d (dəhşətlə). Nə baş verib burda? Sofi! Sofi!
320