AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

144 HOF VAN CASSATIE 16.1.09 - Nr. 37
van het Gerechtelijk Wetboek, 65, 66,67, 69 en 73 van de wet van 30 juni 1994 betreffende
het auteursrecht en de naburige rechten (hierna vermeld als de 'Auteurswet').
2.1. Krachtens artikel 17 van het Gerechtelijk Wetboek moet diegene die een rechtsvordering
instelt, daartoe hoedanigheid en belang hebben. Zoals door de eisers in hun
beroepsconclusie (syntheseconclusie, p. 6, nr. 13) was gesteld, moet diegene die een
rechtsvordering instelt zonder zelf de houder te zijn van het aangevoerde subjectief recht
maar die optreedt als vertegenwoordiger van die houder, kunnen aantonen dat hij de
vereiste "hoedanigheid" heeft, m.a.w. dat hij de macht heeft om voor de belangen van de
houder van het recht op te komen. Het door artikel 17 van het Gerechtelijk Wetboek
vereiste belang moet "persoonlijk en rechtstreeks" d.i. "eigen" zijn tenzij de wet anders
bepaalt. Krachtens artikel 18, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek moet het belang
ook "reeds verkregen en dadelijk" zijn.
Overeenkomstig de artikelen 65, 66, 67 en 73 van de Auteurswet zijn de erkende
vennootschappen voor het beheer van de door de Auteurswet erkende rechten bevoegd om
in rechte op te treden met het oog op de verdediging van de rechten die zij krachtens hun
statuten beheren. Deze vennootschappen zijn aldus gerechtigd in rechte de betaling te
vorderen van de bij vermelde wet erkende rechten van de rechthebbenden die hun hebben
verzocht hun rechten te beheren. Als vennootschap voor het beheer van de in de wet van
30 juni 1994 erkende rechten is de verweerster, krachtens de wet, gerechtigd de rechten
van de bij haar aangesloten rechthebbenden te innen en, bij gebreke aan betaling, in rechte
betaling van deze rechten te vorderen.
2.2. Artikel 73 van de Auteurswet verleent een beheersmaatschappij zoals de verweerster,
echter geen recht om op te treden voor het invorderen van vergoedingen voor rechten
die (zouden) toebehoren aan auteurs-fotografen die niet aangesloten/vennoot zijn bij de
verweerster en voor wie zij geen mandaat heeft om op te treden. De bepalingen van de
statuten van de de verweerster (artikel 2, alinea's 2 en 3), geciteerd in het bestreden arrest
(p. 14-15) die de subjectieve rechten van auteurs niet als voorwerp hebben, zijn - zoals de
de eisers in conclusie aanvoerden - "niet ter zake" en niet van aard de draagwijdte van
artikel 73 van de Auteurswet uit te breiden zoals door het bestreden arrest ten onrechte
werd aanvaard.
2.3. Ten onrechte oordeelt het arrest (p. 14, nr. 30, lid 3) dat artikel 69 Auteurswet ook
de hypothese op het oog heeft van een eventuele onmogelijkheid van de beheersvennootschap
om ontvangen rechten of vergoedingen uit te keren aan een auteur die geen lid is
van de vennootschap.
Artikel 69 Auteurswet bepaalt dat de sommen die worden geïnd en waarvan uiteindelijk
blijkt dat ze niet kunnen worden uitgekeerd, door de vennootschappen worden verdeeld
onder de rechthebbenden van de betrokken categorie, op de wijze die bij tweederde meerderheid
van de algemene vergadering wordt bepaald.
Zoals door de eisers in conclusie (p. 16, nr. 23) was gesteld, regelt deze wetsbepaling
de inning van vergoedingen op werken die weliswaar met zekerheid onder het beheer van
een beheersvennootschap zijn geplaatst, maar die niet verdeelbaar zijn omdat de vennootschap
de erven van de auteur niet meer kan terugvinden.
De door artikel 69 beoogde hypothese is deze waarbij de "auteur" zelf lid-vennoot was
van de beheersmaatschappij doch zijn rechthebbenden niet meer kunnen opgespoord
worden.
2.4. In zoverre het arrest heeft beslist dat de verweerster op grond van de artikelen 65,
66, 67 en 73 van de Auteurswet kon optreden - en hiertoe de hoedanigheid en het belang
had, vereist door de artikelen 17 en 18 van het Gerechtelijk Wetboek - voor het invorderen
van vergoedingen van rechten van auteurs-fotografen die niet aangesloten zijn of
geen vennoot zijn bij de verweerster en dat artikel 69 Auteurswet deze hypothese zou