AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

308 HOF VAN CASSATIE 30.1.09 - Nr. 78
II.1. Alhoewel de herstelmaatregel behoort tot de strafvordering, is het toch een maatregel
van burgerlijke aard (Cass. 26 april 1989, geciteerd door De Geyter, L. in 'De ambtshalve
uitvoering van vonnissen tot afbraak in het kader van het stedenbouwdecreet; noot
bij corr. Tongeren, 18 december 1998, A.J.T. 1999-00, p. 18). Bijgevolg kan men zich
niet beroepen op de verjaringstermijn voor de straffen zoals bepaald in artikel 92 van het
strafwetboek, doch enkel op artikel 2262bis van het Burgerlijk Wetboek.
De vordering in hoofde van (de eiser) tot uitvoering van het arrest van het hof van
beroep is onderhevig aan de tienjarige verjaringstermijn zoals bepaald in artikel 2262bis,
§1, van het Burgerlijk Wetboek.
Aangezien deze vordering dateert van voor de inwerkingtreding van de wet van 10 juni
1998 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring, neemt de termijn
van 10 jaar een aanvang op 27 juli 1998, zijnde de datum van inwerkingtreding van de
wet. De actio iudicati van verweerder verjaart derhalve maar pas in de loop van het jaar
2008. (De Geyter, L., o.c. p. 17).
II.2. (De verweerder) beroept zich op artikel 6.1 van het Europees Hof voor de rechten
van de Mens dat bepaalt 'Bij het vaststellen van zijn burgerlijke rechten en verplichtingen
of bij het bepalen van de gegrondheid van een tegen hem ingeroepen strafvervolging heeft
eenieder recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke
termijn, door een onafhankelijke en onpartijdige rechterlijke instantie welke bij wet is
ingesteld'.
In tegenstelling tot wat (de eiser) stelt beroept (de verweerder) zich niet op het principe
van rechtsverwerking dat overigens door het Hof van Cassatie niet wordt aanvaard (Cass.
6 november 1997, R.W. 1999-2000, 707).
II.3. Ingevolge de recente rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de
Mens wordt artikel 6.1 van het Europees verdrag tot bescherming van de rechten van de
mens (hierna EVRM genoemd) - dat rechtstreekse werking geniet - ook van toepassing
geacht op de procedure van tenuitvoerlegging van een rechterlijke beslissing. (Europees
Hof voor de Rechten van de Mens arrest Di Pede tegen Italië van 26 september 1996,
arrest Zappia tegen Italië van 26 september 1996 en arrest Hornsby tegen Griekenland van
19 maart 1997, S.E.W., 1997, p. 339).
Gezien de directe werking van het EVRM in België en de voorrang van het verdrag op
de nationale wetgeving dient de in de nationale wet voorziene verjaringstermijn getoetst te
worden aan de criteria van artikel 6.1 van het EVRM.
Het doel van artikel 6.1 EVRM bestaat erin rechtszekerheid te bieden aan de rechtsonderhorige
aangaande zijn rechten en plichten binnen een redelijke termijn, dit geldt zoals
gezegd voor het vaststellen van deze rechten en plichten enerzijds en voor het uitvoeren
van de beslissing dienaangaande anderzijds.
II.4. Ook in casu zijn de burgerlijke rechten en verplichtingen van (de verweerder) in
het geding.
Tussen de datum van uitspraak van het arrest (18.02.1987) en de betekening ervan
(30.12.1999) ligt een termijn van bijna 13 jaar. De betekening is, sinds de uitspraak van
het arrest, het eerste initiatief dat door (de eiser) werd genomen om de uitvoering van het
arrest te bekomen (de rechtbank houdt geen rekening met het proces-verbaal van 6
november 1998, daar dit niet kan beschouwd worden als een initiatief tot uitvoering en
(de verweerder) hier ook geen kennis van had); nochtans werd de gevolmachtigde ambtenaar
van het bestuur voor de stedenbouw (die zich vereenzelvigt met (de eiser)) door het
hof van beroep er expliciet toe gemachtigd om van ambtswege in de uitvoering van het
arrest te voorzien, met de mogelijkheid om op eenvoudige wijze alle uitvoeringskosten te
verhalen op (de verweerder) (zie de bewoordingen van het arrest 'dat beklaagde ertoe
gehouden zal zijn alle uitvoeringskosten, verminderd met de opbrengst van de verkoop