AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

Nr. 20 - 9.1.09 HOF VAN CASSATIE 89
nagaan of de op het manifest vermelde gegevens betreffende de goederen
overeenstemmen met de gegevens op de uitvoerdocumenten en de vervoersdocumenten of
de andere handelsdocumenten die betrekking hebben op deze goederen.
Ook uit de weliswaar niet bindende commentaar 8 bij artikel 19 blijkt manifest dat de
bedoelde douanecontrole specifiek de gegevens in verband met de goederen zelf betreft 9 .
Bijgevolg kunnen ten aanzien van de bevoegde douaneadministratie uit deze noch uit
andere toepasselijke wetsbepalingen of commentaren naar recht bijkomende vereisten
afgeleid worden voor wat betreft de controle op het carnet TIR.
Het onderdeel van het cassatiemiddel dat voorhoudt dat de autoriteiten in het land van
vertrek ook moeten onderzoeken of het carnet TIR juist en volledig is ingevuld ook voor
wat betreft de data die niet specifiek de goederen betreffen, faalt bijgevolg naar recht.
5. De afwijzing van het tweede onderdeel van het eerste middel vindt tegelijk steun in
de lezing van het vigerende artikel 6 van de TIR-overeenkomst. Om de betaling van de
rechten en andere heffingen te waarborgen tijdens de volledige duur van het vervoer van
de goederen, geeft artikel 6.1 van de TIR-overeenkomst 10 immers aan iedere
8 Het TIR-handboek verduidelijkt dat de commentaren die bij de bepalingen staan, geen wettelijke
waarde hebben voor de overeenkomstsluitende partijen, maar evenwel belangrijk zijn voor de
interpretatie, harmonisatie en toepassing van de overeenkomst, vermits zij de opinie weergeven van
het beheerscomité bij de TIR-overeenkomst.
9 Letterlijk:
« Inspection au bureau de départ
Le bon fonctionnement du régime TIR implique que le contrôle douanier au bureau de départ soit
strict et complet puisque le fonctionnement de la procédure TIR en dépend. Il faut en particulier
empêcher les faits suivants:
- fausse déclaration de marchandises permettant leur remplacement par d'autres marchandises en
cours de route (par exemple, chargement de cigarettes mais déclaration de papier peint, les
cigarettes étant ensuite déchargées et remplacées par le papier peint); et
- transport de marchandises non indiquées sur le manifeste du Carnet TIR (par exemple, cigarettes,
alcool, drogues, armes).
Falsification de la prise en charge par le bureau de douane de départ d’un carnet TIR
Afin d’éviter des contrôles stricts au bureau de douane de départ, les fraudeurs peuvent essayer de
falsifier la prise en charge au bureau de douane de départ d’un carnet TIR par ailleurs authentique
en utilisant de faux tampons et scellements douaniers. Ces pratiques frauduleuses sont très
dangereuses car, conformément aux dispositions de la Convention TIR, les autorités douanières
des pays de transit et des pays de destination s’appuient généralement sur les contrôles effectués au
bureau de douane de départ. Par conséquent, le(s) bureau(x) de douane de sortie, situé(s) dans le
ou les pays de départ, joue (jouent) un rôle crucial en exposant de telles activités frauduleuses et
devrait (devraient) donc vérifier l’authenticité des tampons et scellements douaniers et, si possible,
vérifier que les informations présentées dans le manifeste des marchandises du carnet TIR
concordent avec celles qui figurent dans les documents y annexés (par exemple, la déclaration
d’exportation de marchandises, la lettre de voiture CMR, etc.), dont le contrôle incombe
généralement au bureau de douane de départ, conformément à la note explicative 0.19. Si
nécessaire, le(s) bureau(x) de douane de sortie doit (doivent) effectuer les autres contrôles
douaniers requis à l’égard d’une opération TIR dans le(s) pays de départ. […]. »
10 Sedert 17 februari 1999 geldt een nieuwe versie van artikel 6.1. De gewijzigde TIR-overeenkomst
werd echter niet goedgekeurd door de Belgische wetgever en evenmin gepubliceerd in het Belgisch
Staatsblad. Dit geldt idem dito op communautair niveau, waar enkel de oorspronkelijke TIRovereenkomst
bij verordening werd goedgekeurd. De wijziging gebeurt immers middels de techniek
van amendementen, welke geregeld wordt in de artikelen 59 en 60 van de TIR-overeenkomst. Deze
bepalingen houden een procedure in van wijziging door een beheerscommissie (gevestigd te Genève)
waarin elke overeenkomstsluitende partij is vertegenwoordigd en waarbij de wijziging automatisch in
werking treedt, tenzij een overeenkomstsluitende partij bezwaar heeft gemaakt. Derwijze wordt
gepoogd om de TIR-overeenkomst op een snelle en pragmatische wijze mee te laten evolueren met
de maatschappelijke noden en tendenzen. In de cassatievoorzieningen wordt artikel 6.1 echter nog
gelibelleerd in de formulering zoals deze bestond voor de wijziging van 17 februari 1999.