AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

Nr. 81 - 30.1.09 HOF VAN CASSATIE 329
Met het “tweede” cassatieberoep bestrijden de eisers het arrest omdat het hun hoger
beroep toch ontvankelijk verklaart (eerste middel).
Er is dus samenloop van een cassatieberoep tegen een beslissing die, volgens de eisers,
niet vatbaar is voor hoger beroep en een cassatieberoep tegen een arrest op hun toch
toegelaten hoger beroep tegen die beslissing. De eisers zijn zich duidelijk bewust van het
probleem dat daarbij rijst, nu zij twee afzonderlijke voorzieningen instellen en vooral
twijfel uiten over de ontvankelijkheid van het “tweede” cassatieberoep, minstens over de
ontvankelijkheid van het eerste middel tot staving ervan: in de toelichting houden ze voor
toch een belang te hebben om in cassatie op te komen tegen dit arrest, “gezien ze door dit
arrest op een aantal punten in het ongelijk worden gesteld”. De twijfel is begrijpelijk
omdat de eisers alleszins wel gelijk kregen doordat hun hoger beroep wel ontvankelijk
werd verklaard (terwijl ze nu aanvoeren dat het ten onrechte was). Daarom stellen ze ook
eerst dat de wettelijke regels inzake de ontvankelijkheid van het hoger beroep in
burgerlijke zaken de openbare orde raken.
In deze omstandigheden lijkt me vooraf een eerste vraag te moeten worden
beantwoord: “staat de deur open” tot de bestreden beschikking, bij de vaststelling dat ook
een cassatieberoep tegen het arrest op het hoger beroep tegen die beschikking werd
ingesteld?.
De door het middel tot staving van het “eerste” cassatieberoep gestelde vraag is of deze
beschikking al dan niet oordeelt over een vordering tot indeplaatsstelling, bij toepassing
van het artikel 1610 van het Gerechtelijk Wetboek (zie verder), wegens verstandhouding
of bedrog (in welk geval het wel voor hoger beroep vatbaar was). Dit onderstelt echter dat
dus de inhoud van deze beschikking moet worden beoordeeld, om te bepalen of ze voor
hoger beroep (dan wel onmiddellijk cassatieberoep) vatbaar was.
Het komt me voor dat aldus eerst het “tweede” cassatieberoep voorwerp van onderzoek
dient te zijn. Immers:
- indien dat arrest standhoudt (ingeval van verwerping, o.m. van het eerste middel,
volgens hetwelk geen hoger beroep mogelijk is) impliceert dit dat het hoger beroep dus
wel ontvankelijk was en dat de beschikking dus niet in laatste aanleg was gewezen en dus
niet voor cassatieberoep vatbaar was.
- indien, integendeel, dat arrest vernietigd wordt, omdat de beschikking niet voor hoger
beroep vatbaar was, is er, in voorkomend geval, geen reden tot verwijzing en komt men
tot de beoordeling van de beschikking op grond van het ertegen ingestelde (“eerste”)
cassatieberoep.
Wat deze volgorde betreft moge ik verwijzen naar het arrest van het Hof van 24 juni
2004 en de voorafgaande conclusie O.M. 4 , waarin eerst het cassatieberoep tegen een
arrest, dat over een verzet beslist, werd onderzocht, alvorens de waarde van het
cassatieberoep tegen het verstekarrest werd beoordeeld.
De vraag kan gesteld worden of, afgaand op dit precedent, niet een middel van nietontvankelijkheid
van de voorziening tegen de beschikking (A.R. C.06.0011.N),
overeenkomstig het artikel 1097 van het Gerechtelijk Wetboek zou dienen opgeworpen te
worden, omdat ze ingesteld is terwijl het cassatieberoep tegen het arrest nog niet
beoordeeld is. Dit lijkt me niet vereist nu de toestand toch enigszins anders is dan in het
precedent: de voorzieningen zijn gelijktijdig en door een cassatie van het arrest (A.R.
C.06.0022.N) is het cassatieberoep tegen de beschikking (dat op dezelfde grond wordt
bestreden) zonder voorwerp.
I. De zaak A.R. C.06.0022.N
3. De ontvankelijkheid van het eerste middel tot staving van het “tweede”
cassatieberoep, tegen het arrest dat het hoger beroep van eiseres tegen de beschikking
4 A.R. C.01.0588.N, AC, 2004, nr. 351.