AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

296 HOF VAN CASSATIE 29.1.09 - Nr. 76
Artikel 4, §1, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in
gerechtszaken bepaalt dat "de akte tot inleiding van het geding in het Frans wordt gesteld,
indien de verweerder woonachtig is in het Frans taalgebied; in het Nederlands, indien de
verweerder woonachtig is in het Nederlands taalgebied; in het Frans of in het Nederlands,
ter keuze van de eiser, indien de verweerder woonachtig is in een gemeente van de Brusselse
agglomeratie of geen gekende woonplaats in België heeft".
Het begrip woonplaats in deze bepaling dient niet te worden opgevat in de zin van de
gerechtelijke woonplaats, dat is "de plaats waar de persoon in de bevolkingsregisters is
ingeschreven als hebbende aldaar zijn hoofdverblijf" (artikel 36 van het Gerechtelijk
Wetboek), maar in de zin van de burgerlijke woonplaats in de zin van artikel 102 van het
Burgerlijk Wetboek, namelijk "het hoofdverblijf van de persoon", dat is de gewone zetel
van zijn activiteit, de plaats waar men hem meestal ontmoet en aantreft. Aangezien de
burgerlijke woonplaats de enige was die wettelijk omschreven was op de dag waarop de
wet van 15 juni 1935 werd goedgekeurd, is die woonplaats noodzakelijkerwijs deze waarnaar
artikel 4, §1, tweede lid, van deze wet verwijst. Dit artikel is niet opgeheven door het
Gerechtelijk Wetboek. Artikel 2 van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt immers dat in dit
wetboek gestelde regels van toepassing zijn op alle rechtsplegingen, behoudens wanneer
deze geregeld worden door niet uitdrukkelijk opgeheven wetsbepalingen of door rechtsbeginselen,
waarvan de toepassing niet verenigbaar is met de toepassing van de bepalingen
van dit wetboek.
In haar syntheseconclusie voerde de eiseres aan dat de verweerder de partijen in 1957
gemakshalve fictief had laten inschrijven op de woonplaats van haar tante te Brussel,
maar dat de partijen daar nooit hadden gewoond, daar hun hoofdverblijf altijd gevestigd
was op het domein Everberg.
Het bestreden arrest van 29 juni 2007, dat beslist dat het begrip woonplaats, als bedoeld
in artikel 4, §1, tweede lid, van de wet van 15 juni 1935 op het taalgebruik in gerechtzaken,
doelt op de gerechtelijke woonplaats in de zin van artikel 36 van het Gerechtelijk
Wetboek en niet op de burgerlijke woonplaats, namelijk het in artikel 102 van het Burgerlijk
Wetboek omschreven hoofdverblijf van de persoon, en dat bijgevolg beslist dat de
oorspronkelijke dagvaarding, die betekend was aan de gerechtelijke woonplaats van de
eiseres in het Brusselse gewest, en niet aan haar burgerlijke woonplaats in het Nederlandstalig
gewest, rechtsgeldig is betekend in het Frans, schendt de artikelen 4, §1, tweede lid,
van de wet van 15 juni 1935 en 102 van het Burgerlijk Wetboek, maakt een verkeerde
toepassing van artikel 36 van het Gerechtelijk Wetboek, en schendt aldus die drie bepalingen
alsook artikel 2 van het Gerechtelijk Wetboek. Doordat het bestreden arrest van 13
december 2007 om dezelfde redenen beslist dat de dagvaarding tot verbetering rechtsgeldig
in het Frans is betekend, schendt het tevens die wetsbepalingen.
Tweede middel
Geschonden wettelijke bepalingen
- artikel 149 van de Grondwet;
- algemeen rechtsbeginsel volgens hetwelk de wet geen terugwerkende kracht heeft,
zoals het met name is vastgelegd in artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek;
- algemeen rechtsbeginsel van de rechtszekerheid;
- de artikelen 2 en 232 van het Burgerlijk Wetboek, laatstgenoemd artikel zoals het is
ingevoerd bij de wet van 1 juli 1974 en achtereenvolgens bij de wetten van 2 december
1982 en 16 april 2000 werd gewijzigd.
Aangevochten beslissingen
Het bestreden arrest van 29 juni 2007 beslist dat er geen enkele reden was om artikel
232, eerste lid, van het Burgerlijk Wetboek niet van toepassing te verklaren op verweer-