AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

72 HOF VAN CASSATIE 9.1.09 - Nr. 19
3. Artikel 2.1, lid 2 EG-Verordening nr. 1697/79 bepaalt dat een procedure tot navordering
van de niet-geheven rechten niet meer ingeleid kan worden na een termijn van drie
jaar vanaf de dag waarop het oorspronkelijk van de belastingschuldige opgeëiste bedrag is
geboekt, of, indien geen boeking heeft plaatsgevonden, vanaf de dag waarop de douaneschuld
ter zake van het betrokken goed is ontstaan. De boekingsformaliteiten zijn vastgelegd
in EG-Verordening nr. 1854/89([4]). Artikel 2.2 EG-Verordening nr. 1697/79 bepaalt
dat de bedoelde procedure tot navordering ingeleid wordt door de kennisgeving (mededeling)
van het bedrag van de verschuldigde rechten aan de betrokken schuldenaar. Naar
aanleiding van de procedure die leidde tot het bestreden arrest, werd door de eiser een
document voorgelegd dat zou moeten gelden als een conform ‘boekingsstuk’.
Dit werd door de feitenrechter evenwel niet als boekingsbewijs aangenomen. Evenmin
werden aanvaard als rechtsgeldige mededeling: het proces-verbaal van de Belgische
douaneadministratie van 29 november 1994 houdende de vaststelling van de
onregelmatige dedouanering en de notificatie ervan op 2 december 1994, alsook een
schrijven van de Duitse douaneautoriteiten van 30 oktober 1995 over deze feiten aan de
borgsteller van de verweerster. Wat wel aangemerkt kan worden als voorgeschreven
kennisgeving/mededeling van het bedrag van de rechten, is de gedinginleidende
dagvaarding voor de rechtbank van eerste aanleg te Antwerpen, gedateerd op 24 januari
1997.
De relevantie van deze mededeling stoelt volgens de appelrechter mede op artikel 6, lid 1
EG-Verordening nr. 1854/89 dat poneert dat het bedrag van de rechten onmiddellijk na de
boeking moet meegedeeld worden aan de tot betaling gehouden persoon. In het
perspectief van de geldende Europese rechtspraak 6 ([5]) is de draagwijdte van deze
bepaling evenwel relatief. Reeds eerder werd door het Hof van Justitie immers
aangenomen dat de niet-inachtneming van de verplichting onmiddellijk na de boeking tot
mededeling aan de schuldenaar over te gaan, op zich geen belemmering vormt voor de
invordering van de douaneschuld (H.v.J., 7 september 1999, zaak C-61/98, De Haan
Beheer BV/Inspecteur der Invoerrechten en Accijnzen te Rotterdam). In een later arrest
wordt beslist dat een desgevallende mededeling van de douaneschuld steeds een
voorafgaande boeking van dit bedrag vereist (H.v.J., 23 februari 2006, zaak C-201/4,
Belgische Staat/Molenbergnatie NV).
Deze jurisprudentie dient evenwel geapprecieerd te worden in het perspectief van de
artikelen 217 en 221 CDW. Artikel 2.1, tweede lid EG-Verordening nr. 1697/79 voorziet
immers nog expressis verbis de hypothese van een niet-boeking van de betrokken rechten.
In dat geval neemt de driejarige termijn een aanvang vanaf de dag waarop de
douaneschuld ontstaan is.
4. Naar het oordeel van de feitenrechters in deze zaak heeft geen regelmatige boeking
van de verschuldigde rechten plaatsgegrepen en kan de eerste rechtsgeldige kennisgeving
ter zake ten vroegste op 24 januari 1997 gedateerd worden. De verjaringsregel van artikel
2.1 EG-Verordening nr. 1697/79 refereert evenwel niet naar de mededeling, maar bij
uitstek naar de boeking van de douanerechten. Artikel 2.2 EG-Verordening nr. 1697/79
moduleert slechts de inleiding van de navorderingsprocedure middels de mededeling van
de schuld.
5. Nu te dezen de kwestieuze schuld kennelijk niet geboekt werd, voert de eiser in de
drie onderdelen van het tweede middel aan dat dergelijke boeking de iure niet vereist was.
Zo dit al zo zou zijn, blijft artikel 2.1, lid 2 EG-Verordening nr. 1697/79 evenwel
6 In de geciteerde rechtspraak gaat het om de draagwijdte van artikel 221.1 CDW. Dit artikel
herneemt evenwel quasi letterlijk de bepaling die reeds vervat was in artikel 6, lid 1 EG-Verordening
nr. 1854/89. Mutatis mutandis wordt derhalve ook de vroegere wetsbepaling beoordeeld.