AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

290 HOF VAN CASSATIE 29.1.09 - Nr. 75
- de artikelen 14, 17, 37 en 38 van de wet van 1 maart 1961 betreffende de invoering in
de nationale wetgeving van de eenvormige wet op de cheque;
- artikel 149 van de Grondwet;
- algemeen beginsel van het recht van verdediging.
Aangevochten beslissing
Het bestreden arrest van 12 december 2006 beslist dat, "ten gevolge van het feit dat de
litigieuze cheque op naam van een lasthebber is gesteld en dat de notaris het door hem op
te maken en door de lasthebber te ondertekenen ontvangstbewijs niet heeft opgemaakt, de
identiteit niet bekend is van degene van zijn cliënten, de coöperatieve vennootschap Brasserie
Dawance of de in eigen naam optredende [eerste verweerder] aan wie (de eiser) dat
bedrag ter beschikking stelde", dat de eiser "ongetwijfeld wist en ook wel diende te dat hij
de lasthebber hierdoor dwong die cheque in zijn eigen naam te innen alvorens het geld
aan zijn lastgever derwijze over te maken dat de precieze herkomst van het geld hoe dan
ook geheim bleef" en dat het "voldoende vaststaat en boven elke menselijkerwijs redelijke
twijfel verheven is dat (...) de tweede verweerder, een eenvoudig man, die alleen maar
handelde op bevel van zijn meerdere, door de (eiser) ertoe werd gedwongen om, tegen
zijn wil en zijn opmerkingen in, een op zijn naam gestelde en gekruiste cheque te
ontvangen; [dat] de tweede (verweerder) gedwongen werd die gekruiste cheque te innen"
en, ten slotte, dat de eiser, die wist dat de tweede verweerder optrad in de hoedanigheid
van lasthebber, "die hoedanigheid miskend heeft".
Deze beslissing is gegrond op alle redenen van het bestreden arrest die hier geacht
worden volledig weergegeven te zijn.
Grieven
Eerste onderdeel
Geen van de partijen - en in het bijzonder de tweede verweerder niet - had aangevoerd
dat de eiser, door een gekruiste cheque op naam van de tweede verweerder op te maken,
de identiteit geheimgehouden had van degene onder zijn cliënten aan wie het bedrag ter
beschikking werd gesteld, noch dat de tweede verweerder "ertoe werd gedwongen om
tegen zijn wil en zijn opmerkingen in, een op zijn naam gestelde gekruiste cheque te
ontvangen".
Het bestreden arrest, dat die middelen ambtshalve opwerpt om daaruit een "fout" aan de
zijde van de eiser af te leiden, zonder hem de gelegenheid te geven daarover uitleg te
verstrekken, miskent het algemeen beginsel van het recht van verdediging.
Tweede onderdeel
Krachtens de artikelen 14 en 17 van de wet van 1 maart 1961 betreffende de invoering
in de nationale wetgeving van de eenvormige wet op de cheque kan de cheque die betaalbaar
is gesteld aan een met name genoemde persoon, worden overgedragen door middel
van een endossement die alle uit de cheque voortvloeiende rechten overdraagt.
Krachtens de artikelen 37 en 38 van dezelfde wet kan overigens een cheque met algemene
kruising door de betrokkene slechts worden betaald aan een bankier of aan een
cliënt van de betrokkene.
Uit deze bepalingen kan worden afgeleid dat een gekruiste cheque die op naam van een
lasthebber is gesteld, aan diens lastgever derwijze kan worden overgedragen dat de
precieze herkomst van de gelden geenszins geheim blijft.
Het bestreden arrest van 12 december 2006, dat beslist dat de eiser "die een voor een
van zijn cliënten bestemde cheque overhandigde en daarbij in de plaats van diens identiteit
de naam vermeldde (van de tweede verweerder), hoewel hij wist dat deze slechts een
gewone lasthebber was, (...) en die deze op naam van de lasthebber gestelde cheque