AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

306 HOF VAN CASSATIE 30.1.09 - Nr. 78
De directe werking van het EVRM in België en de voorrang van het verdrag op de nationale
wetgeving dient voor wat betreft de verjaringstermijn in casu getoetst te worden aan
de criteria van artikel 6.1 van het EVRM. Het doel van dit artikel bestaat erin rechtszekerheid
te bieden aan de rechtsonderhorige aangaande zijn rechten en plichten binnen een
redelijke termijn, evenals voor wat betreft de uitvoering van de beslissingen dienaangaande
anderzijds.
3) Ook in casu zijn de burgerlijke rechten en verplichtingen van (de verweerder) in het
geding.
Tussen de uitspraak van het arrest (18 februari 1987) en de betekening (30 december
1999) ligt een termijn van bijna 13 jaar. De betekening is het eerste initiatief van (de
eiser) om uitvoering van het arrest te bekomen. Nochtans was de toenmalige gevolmachtigde
ambtenaar van Stedenbouw door het hof expliciet gemachtigd om van ambtswege
het arrest te laten uitvoeren met de mogelijkheid alle uitvoeringskosten op (de
verweerder) te verhalen en kon hij tevens, na de termijn van 10 maanden na het arrest, dit
laten betekenen en de dwangsom laten verbeuren lastens dezelfde.
4) Volgens de hoger geciteerde rechtspraak moet het principe gehuldigd worden dat de
overheid gehouden is tot een positieve verplichting van loyale tenuitvoerlegging binnen
een redelijke termijn van de rechterlijke beslissing (R.A. Lawson, noot bij het arrest
Hornsby / Griekenland dd. 19 maart 1997, S.E.W. 1997, pg. 339).
Het redelijk karakter van de duur van de procedure, in casu de uitvoeringstermijn, dient
beoordeeld in functie van de omstandigheden van de zaak - rekening houdend met de
criteria bepaald door de rechtspraak van het Europees Hof - in het bijzonder de ingewikkeldheid
van de zaak, de houding van de verzoeker en die van de bevoegde overheden
(Hof Mensenrechten dd. 7 december 1999, Bouilly / Frankrijk, E.C.H.R., 4 januari 2000).
5) In deze antwoordt (de eiser) niet op de vraag waarom zolang geen enkel initiatief
genomen werd. Zelfs zo de mogelijkheid tot ambtshalve afbraak, voorzien in het arrest,
niet de verplichting impliceert om op te treden, werd in deze zaak geen enkel initiatief tot
uitvoering genomen noch op het vlak van de betekening, noch op het vlak van de eventuele
opeising van de dwangsommen.
Er wordt evenmin enige aanvaardbare reden gegeven waarom (de eiser) de door het
arrest aangeboden instrumenten en drukkingsmiddelen totaal ongebruikt liet gedurende 13
jaar, zelfs al had (de verweerder) zelf een uitvoeringsplicht.
(De eiser) is er voor verantwoordelijk dat zij de doelgebonden bevoegdheid, voorzien
in het arrest, niet binnen een redelijke termijn uitvoerde.
Evenwel, zo wegens gewijzigde stedenbouwkundige omstandigheden de overheid
afziet van uitvoering, omdat de gevorderde maatregel bijvoorbeeld niet meer verantwoord
is, blijft het ongemotiveerd en langdurig negeren van een rechterlijke uitspraak zelfs een
daad van onbehoorlijk bestuur (De Taeye, S., Handhaving ruimtelijke ordening, Gent,
Mys & Breesch, 1999, pg. 82, nr. 197).
6) (De verweerder) heeft dus wel degelijk een rechtmatig belang en het recht om dit
langdurig negeren en stilzitten te laten toetsen aan het EVRM en meer bepaald aan de in
artikel 6.1 voorziene redelijke termijn.
Zo hij veroordeeld werd tot afbraak van het illegaal bouwwerk binnen de voorziene
termijn van 10 maanden, werd aan de overheid ook machtiging gegeven, bij gebreke dit te
doen, zelf over te gaan tot afbraak of een dwangsom te eisen. Dit wijst erop dat (de
verweerder) zich kan en mag vergenoegen met een passieve houding, terwijl hij zich in
die hypothese wel aan bepaalde risico's blootstelt. In hoofde van (de verweerder) volgt uit
het arrest geen 'positieve verplichting tot loyale uitvoering' van het arrest.
(De eiser) gaf geen enkel signaal dat zij de uitvoering van het arrest zou benaarstigen,