AC 01 2009 (PDF, 1.76 MB) - Federale Overheidsdienst Justitie

Nr. 19 - 9.1.09 HOF VAN CASSATIE 75
bestreden arrest sub 3.4). Hoewel het bestreden arrest dit voorgelegd stuk om deze
motieven als boekingsstuk verwerpt, wordt uit hetzelfde stuk nochtans afgeleid dat hieruit
moet blijken dat de rechten precies becijferd konden worden.
10. Behoudens de vraag of deze voorgehouden boeking inderdaad kan gelden als een
berekening van het juiste verschuldigde bedrag (de onttrokken goederen werden nooit
fysiek gecontroleerd), kan er niet aan voorbij gegaan worden dat het bestreden arrest in
artikel 3 EG-Verordening nr. 1697/79 een driejarige termijnvoorwaarde invoert, die erop
neerkomt dat het wegvallen van de verjaringstermijn inzake navordering ingevolge penaal
vervolgbare handelingen maar toegepast kan worden van zodra vaststaat dat ook na drie
jaar sedert het ontstaan van de schuld geen juiste berekening van de betrokken
invoerrechten kan plaatsgrijpen.
Zodoende voegt de appelrechter, zoals het derde onderdeel van het tweede
cassatiemiddel aanvoert, ten onrechte een voorwaarde toe aan de bepaling vervat in artikel
3 EG-Verordening nr. 1697/79.
Deze kritiek vindt tevens steun in onder meer de zienswijze van Advocaat-generaal Van
Gerven bij het arrest van het Hof van Justitie van 27 november 1991 (H.v.J., 27 november
1991, zaak C-273/90, Meico-Fell). In deze zaak was vooral de invulling van de notie
‘strafrechtelijk vervolgbare handeling’ voorwerp van debat. De Advocaat-generaal stelt
over de artikelen 2 en 3 EG-Verordening nr. 1697/79 het volgende: “4. […] Daarom
wordt in artikel 2 van de verordening een verjaringstermijn van drie jaar ingesteld bij het
verstrijken waarvan de oorspronkelijke vereffening van de rechten als definitief moet
worden beschouwd. Op deze regel kan evenwel geen beroep worden gedaan wanneer de
onjuiste of onvolledige heffing voortvloeit uit een "strafrechtelijk vervolgbare handeling"
van de belastingschuldige. In zulk geval geschiedt de navordering "overeenkomstig de op
dit gebied in de Lid-Staten geldende bepalingen" (zie het hiervoor aangehaalde artikel 3
van de verordening) - met andere woorden komt de (bij hypothese langere)
verjaringstermijn die in het nationale recht ten aanzien van de betrokken handeling is
voorzien, in de plaats van de gemeenrechtelijke (of beter: gemeenschapsrechtelijke)
termijn van drie jaar. […] 7. Het is precies met het oog op een eenvormige toepassing en
interpretatie van artikel 3, dat de Commissie voorstelt de uitdrukking "strafrechtelijk
vervolgbare handeling" derwijze te interpreteren dat de - bij hypothese langere -
verjaringstermijn van het nationale recht toepassing vindt telkens wanneer 7 de
belastingschuldige te kwader trouw is geweest, dat wil zeggen telkens wanneer de
onjuiste of onvolledige heffing te wijten is aan zijn schuldige nalatigheid, of zelfs: telkens
wanneer de belastingschuldige had moeten beseffen dat zijn gedrag wederrechtelijk was
en/of aanleiding gaf tot een onvoldoende inning van douanerechten […].”
Enige voorwaardelijkheid of beperkende interpretatie van artikel 3 EG-Verordening nr.
1697/79 lijkt dus geenszins te beantwoorden aan de ratio legis van de Europese wetgever.
11. In deze context kan tevens verwezen worden naar de arresten 8 van Uw Hof van 8
november 2005 (P.05.00698.N) en 5 juni 2007 (P.06.1404.N), waarbij telkenmale beslist
werd dat de driejaarlijkse navorderingstermijn niet van toepassing is telkens wanneer een
strafrechtelijk vervolgbaar feit aan de basis lag van het ontstaan van de douaneschuld,
zodat ook na het verstrijken van deze termijn nog rechtsgeldige mededeling en
7 Eigen cursivering.
8 In de geciteerde rechtspraak gaat het om de draagwijdte van zowel het eerdere artikel 221.3 in fine
CDW als het vigerende artikel 221.4 CDW (wijziging door artikel 17 EG-Verordening nr. 2700/00
van 16 november 2000). Deze bepalingen hernemen evenwel quasi letterlijk de bepaling die reeds
vervat was in artikel 3 EG-Verordening nr. 1697/79. Mutatis mutandis wordt derhalve ook de vroegere
wetsbepaling beoordeeld.