Programi nacional PËr

Programi nacional për zhvillimin e arsimit në Republikën e Maqedonisë 2005-2015
154
Marrë parasysh gjendjen demografike në Republikën e Maqedonisë, institucionet
arsimore për arsim të mesëm dhe pas të mesëm, është e nevojshme:
t’i ndihmojnë Republikës së Maqedonisë në zvogëlimin e migrimit të jashtëm
dhe stimulimit të migrimit të brendshëm duke ndërtuar sistem arsimor
fleksibil i cili do të mundësojë kalueshmëri horizontale dhe vertikale;
t’i angazhojë nxënësit e shkollave të mesme në aktivitete për t’iu dhënë ndihmë
personave të moshuar;
ta risë nivelin arsimor të të rinjëve, veçanërisht të popullatës femërore dhe t’i
risë kompetencat profesionale të të rriturve.
2.2.2. Demokracia dhe regullativa ligjore
Arsimimi për të gjithë është motoja për të arritur demokraci më të madhe
dhe zgjidhje ligjore më cilësore në legjislaturën në të gjithë shkallët dhe llojet e
arsimit.
Në arsimin e mesëm dhe pas të mesëm, të cilët edhe pse nuk janë të obliguar,
krijohen kushte për arsimim për të gjithë bile edhe në kuptim material,
përmes zgjidhjeve të ndryshme institucionale ose ndihmë nga fondacionet joqeveritare.
Ligji për arsim të mesëm dhe ligji i posaçëm për arsim dhe trajnim
profesional, i cili është në procedurë për sjelljen e tij, sipas normave garantojnë
barazi për të gjithë nxënësit pa marrë parasysh përkatësinë etnike, fetare, gjinore
dhe përkatësitë e tjera.
Megjithatë, aktet ligjore të përmendura nuk i regullojnë të gjitha çështjet në
lidhje me punën dhe jetën në institucionet për arsim të mesëm dhe pas të mesëm.
Prandaj, disa çështje ende të pasqaruara duhet të zgjidhen me akte nënligjore,
përmes kurikulave interne cilësore edhe përmes bashkëpunimit ndërmjet shkollave
dhe partnerëve të tyre.
Njohja dhe aplikimi i të drejtës është shumë kategori suptile për shkak të
ndryshimeve të shpeshta në regullativën ligjore dhe në strukturat administrative.
Qytetarët nuk janë të njoftuar sa duhet, me institucionet e reja të sistemit, me të
drejtat dhe liritë veta, si dhe me obligimet e tyre, të realizojnë participim aktiv në
marrdhëniet e përgjithshmëe shoqërore. Për qytetarët është me rëndësi të veçantë
t’i njohin institucionet arsimore, strukturën dhe mekanizmin e funksionimit
të sistemit arsimor. Në shkollat për arsim të mesëm bëhen përpjekjet e para për
inkuadrim të prindërve dhe bashkësisë në tërësi për realizim të drejtë të aktiviteteve
edukativo-arsimore. Me projekte të caktuara jepet përkrahje e veçantë për
aktivite të prindërve në shkollë. Vendoset komunikim më i afërt prind-arsimtar,
por ende pjesëmarrja e prindërve në udhëheqjen e shkollave në kuptim cilësor
është në nivel të ulët.