Programi nacional PËr

Trend i përgjithshëm në botë është kohëzgjatja e arsimimit fillor, si formë
më e shprehur e përgjegjësisë së shtetit, që vazhdimisht të rritet. (Aneks 1). Në të
kaluarën shtetet përpiqen që përgjegjësinë e tyre dhe obligimin ndaj popullsisë
ta rrumbullakësojnë me kohëzgjatjeje më të vogël të arsimit të detyrueshëm, sot
të motivuar nga angazhimet për ngritjen e nivelit të arsimimit të popullsisë dhe
përforcimi i kompativitetit të tyre punuesdhe shoqëror, arsimimi i detyrueshëm
karakterizohet me kohëzgjatje akoma më të madhe. Nëse në të kaluarën limiti i
sipërm i arsimit të detyrueshëm ishte i vendosur në arsimin fillor dhe në nivelin
më të ulët në arsimin e mesëm, sot ai akoma më shumë vendoset në shkallët
më të larta dhe në tërësi e përfshien arsimin e mesëm.
Për këtë arsye, në vendet më të zhvilluara në botë , arsimi i detyrueshëm
mund të jetë me 9,10,12, edhe me më shumë vite.
Me ndryshimet më të reja në Ligjin për arsimin fillor (Gazeta zyrtare e
R.M., nr. 63, 2004) është paraparë vendosja e vitit përgatitor si pjesë e arsimit
nëntëvjeçar të domosdoshëm. Me këtë, arsimi i detyrueshëm i gjertanishëm 8
vjeçar, bëhet 9 vjeçar.
Gjendja dhe shkaqet
Përfshierja, shkapëderdhja dhe
kalueshmëria: Përveç tendencave të
përgjithsshme të theksuara, si shkaqe
për rritjen e kohëzgjatjes së arsimit të detyrueshëm
në Republikën e Maqedonisë
mund të theksohen si në vijim: struktura
e jo e volitshme e arsimimit të popullsisë;
përfshirja e vogël dhe përqindja e lartë e
shkapëderdhjes së nxënësve në shkallët
e rregullta të arsimimit; dhe nevoja nga
përforcimi i kompetencave për inkluzioninin
punues dhe social të popullsisë. Si
duket problem më i madh është përfshi-
Përfshierja dhe shkapëderdhja
- 2001/ 2002:
erja e nxënësve në vitin para shkuarjees në shkollë,gjegjësisht në vitin përgatitor
(një numër i madh i fëmijëve shkollimin e fillojnë me aftësi dhe dituri të vogla
fillestare, tëcilat më vonë reflektohen me sukses të dobët, shkapërderdhje ose
apstenimi nga arsimi i mëtutjeshëm) dhe kalimi nga arsimi fillor në atë të mesëm
dmth. rreth 16% e nxënësve nuk e vazhdojnë arsimin e mesëm. Këta persona
janë pa kurfar kualifikimi dhe së bashku me ata të cilët nuk kanë arsimim ose
janë me arsimim jo të plotë, janë forcë më konkuruese në tregun e punës.
Problemi me përfshierjen dhe shkapëderdhjen e nxënësve në arsimin fillor
më së shumti paraqitet në mjediset rurale malore si dhe tek grupe e caktuara
»
»
»
»
Bruto përfshierja në arsimin fillor arrin
97,1%.
Neto përfshierja në arsimin fillor arrin
92,5%
Përqindja vjetore e shkapëderdhjes në
arsimin fillor arrin 1,71%.
Në numrin e përgjithshëm të nxënësve në
arsimin fillor, maqedonasit marrin pjesë
me 56,39%, shqiptarët me 33,18%,
turqit me 4,20%, romët me 3,49%, sërbët
me 1,00%, vllehët me 0,18%, dhe të
tjerët me 1,55%.
Programi për zhvillimin
e arsimit fillorII
97