Programi nacional PËr

Programi nacional për zhvillimin e arsimit në Republikën e Maqedonisë 2005-2015
216
të metodologjisë të posaçme të përgatitur.
Në institucionet arsimore duhet të
organizohen forma adekuate të punës
me këta nxënës dhe t’u mundësohet
inkuadrimi në format ndërshkollore
dhe jashtëshkollore të punës.
Gjatë programimit të punës me
nxënës të talentuar duhet të kihet parasysh
se orientimi themelor në programet
është se si të mësohet, si të vihet
deri te njohuritë, se sa nga ajo çfarë të
mësohet. Prej këtu del se programet
duhet të jenë fleksibile, të mundësojnë
adaptimin e shpejtë dhe inkorporimin
e ndryshimeve pa procedura të ndërlikuara
administrative. Gjatë përpilimit
të programeve niset nga njohuria për
aftësitë, zhvillimin dhe interesimin e
nxënësve, kushtet materialo-teknike
dhe kadrovike në shkollë.
Përmbajtjet për punë me nxënësit
e talentuar mund të paraqesë zgjerimin
ose thellimin e përmbajtjeve nga mësimi
i rregullt, përmbajtjet interdisiplina-
Gjendja:
Për nxënësit janë përpunuar kartela të identifikimit,
të cilat japin informata për: prejadrhjen
sociale, kushtet e jetës, informimin
për mundësitë për shkollim të mëtejshëm,
interesin profesional, kohën e lirë etj.
Këtyre nxënësve u rekomandohen Qendrat
për arsim të mesëm, si parësore për regjistrim.
në kuadër të projektit, identifikimi kryhet me
instrumente psikologjike, të cilat japin diagnozë
në 3 statuse: konjuktiv, emocional
konativ dhe shëndetësor. Kriteriumi i talentit
në projekt ka qenë superioriteti intelektual i
nxënësve, i definuar si arritje mbi mesataren
(M+1SD) në tetet e intelegjencës së përgjithshme
dhe aftësitë e veçanta intelektuale.
Rezultatet nga testet tjera janë përdorur për
këshillime me orientimin profesional të nxënësve
të talentuar dhe kontrolli i zhvillimit të
tyre të përgjithshëm profesional.
Në Republikën e Maqedonisë është bërë
hulumtim në shkollat fillore dhe e njëjta ka
treguar se akcelaracioni shkollor praktikohet
jo shumë, si një nga format e zhvillimit të
shpejtë të nxënësve të talentuar. Është praktikuar
në mjediset shumë të zhvilluara të
qyteteve. Kjo do të thotë se kjo formë, edhe
krahas legjitimitetit të saj ligjor, në praktikë
ende nuk po realizohet.
re, përmbajtje të veçanta fakultative, projekte hulumtuese etj. Gjatë zgjedhjes së
përmbajtjeve, theksi duhet vënë përmbajtjeve bashkëkohore, teorive shkencore,
eksperimenteve, problemeve të jashtme etj.
Theks më të madh në programet për punë duhet vënë mbi metodat dhe format
e punës. Ato duhet të jenë fleksibile, të mos shkojnë drejt diturive të gatshme,
por drejt: aftësimit për mësim individual dhe për shfrytëzimin e informatave;
zhvillimin e aftësive për identifikimin, definimin e problemeve, formimin e metodave,
shkathtësive dhe procedurave për ardhjen deri te njohuritë dhe zgjidhjet e
reja; zhvillimin e aftësive divergjente; nxitjen e kërshërisë dhe fantazisë.
Programet për punë me nxënësit e talentuar duhet t’i përgatisë institucioni
arsimor në bashkëpunim me institucionet adekuate profesionale dhe shkencore,
sipas standardeve të miratuara për programimin e tyre (që i përgatitë Byroja për
Zhvillim të Arsimit).
Organizata e punës me nxënës të talentuar duhet të jetë e degëzuar dhe të
mundësojë që në mënyra të ndryshme të kultivohet talenti.
Puna e organizuar me nxënësit e talentuar në shkollë duhet të realizohet
nëpër:
»
»
»