Programi nacional PËr

vetëdijes për rëndësinë e edukimit dhe arsimimit parashkollor jo vetëm në vitin
para nisjes në shkollë, por edhe me një trajtim më serioz shoqëror të zhvillimit të
hershëm fëmijëror, i cili do të duhej ta ngrejë si prioritet.
Rrjeti i edukimit parashkollor
Në edukimin parashkollor përfshihen fëmijë prej moshës 7-8-mujore deri
në moshën 6-vjeçare, gjegjësisht pas përfundimit të periudhës së paraparë të
pushimit të lindjes për prindërit, deri në fillimin e klasës së parë të arsimit fillor.
Rrjeti i edukimit parashkollor përfshin 52 organizata punuese, me gjithsej
180 objekte.
Organizatat parashkollore Viti Numri
Numri i tërësishëm i organizatava parashkollore 2004 52
Numri i përgjithshëm i objekteve të 52 O.P. 2004 180
Kapaciteti i tërësishëm i projektuar (numri i fëmijëve) 2004 24 724
Kapaciteti i tërësishëm i shfrytëzuar (numri i fëmijëve 2004 20 910
Kapaciteti i paplotësuar nëpër kopshtet është kryesisht në qytetet në brendi
të Republikës. Kjo e dhënë tregon se ekziston mundësi për përfshirje më të madhe
të fëmijëve deri në moshën 6-vjeçare me plotësimin e kapaciteteve ekzistuese.
Në objektet ekzistuese të kopshteve, me format e shkurtëra të përfshirjes, do të
mund të përfshihen edhe rreth 6% nga numri i përgjithshëm i fëmijëve. Për një
përfshirje edhe më të madhe të fëmijëve të moshës parashkollore do të nevojitet
shfrytëzimi apo adaptimi i objekteve ekzistuese në mjedisin lokal (pallate të
kulturës, shtëpi të pionerëve, bashkësi lokale etj.).
Organizatat parashkollore janë koncentruar në vende të banuara qytetare,
e rrallë herë në vende më të mëdha të banuara fshatare (vetëm në tre fshatra).
Prandaj, përfshirja e fëmijëve parashkollor në rajonet fshatare deri tani bëhej me
grupet e çerdheve në shkollat fillore, vetëm vitin në para nisjes në shkollë fillore.
Në të ardhmen, në rast se ekziston kapacitet i pashfrytëzuar në disa shkolla
fillore, atje do të mund të përfshihen fëmijët e moshës më të vogël. Përfshirja e
fëmijëve parashkollor në këto mjedise mund të rritet me përdorimin e formave
të tjera alternative të punës edukative-arsimore (kopshte udhëtuese, forma
jashtinstitucionale etj.).
Përfshirja e fëmijëve në edukim parashkollor
Në Maqedoni, në vitin 2004, në edukim parashkollor u përfshinë gjithsej
36.177 fëmijë deri në 7 vjet, apo 20.517 në organizatat parashkollore dhe 15.660
në çerdhet në shkollat fillore (tabela nr.1). Kjo paraqet rreth 20,43% të numrit të
përgjithshëm të fëmijëve - 177.050 në moshë deri në 6 vjet.
Programi për zhvillimin e
edukimit dhe arsimimit
parashkollor
67
I