Programi nacional PËr

Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Рepublika Мakedonija 2005-2015
242
Programi paraqet kornizë operative me qëllime konkrete dhe aktivitete të cilat
tregojnë si duhet të realizohet misioni dhe vizioni i arsimit të lartë në Republikën e
Maqedonisë, nëpërmjet përkufizimit të qartë të detyrave të të gjithë pjesmarrësve
në këtë proces.
Realizimi i këtij Programi, i cili në vetvete i përfshin jovetëm veçantitë
nacionale por dhe trendet moderne në arsimin e lartë në Bashkimin Evropian dhe
më gjerë, duhet të mundësojë përforcim të rolit të tij në zhvillimin e demokracisë
dhe shoqërisë qytetare, zhvillimin e ekonomisë së tregut në vend dhe përcaktim
të vendit të Republikës së Maqedonisë në proceset globale integruese, si dhe
kontribut të vet në krijimin e Hapësirës evropiane të arsimit të lartë.
GJENDJE DHE NXITJE
Në të kaluarën, universitetet shtetërorë ishin ata të cilët i plotësonin nevojat
e tregut të punës për kuadro me arsim të lartë. Megjithatë, proceset e globalizimit,
transformimi politik dhe përforcimi i inicitivës private, në një masë të madhe e
prishën atë raport. Sot tregu i punës vendos relacione dhe marrëdhënie të reja,
duke i kaluar kornizat e ngushta nacionale, dhe e zgjeron përfshirjen e vet në
nivel internacional. Për shkak të dinamikës që zhvillon, tregu i punës ka nevojë
për ofertë arsimore fleksive dhe dinamike, të cilën mund ta përmbushin vetëm
institucione arsimore fleksive dhe dinamike. Për këtë arsye, institucionet e larta
shtetërore arsimore duhet ta ndryshojnë paraqitjen e vet të deritanishme dhe të
organizojnë strukturë të re e paraqitje organizative e cila do të jetë e kompatibile
me ndryshimet e gjithanshme të tregut të punës.
Proceset e brendshme transformuese dhe proceset e globalizimit, në
nivel botëror, janë shfaqur në mënyrë të theksuar në ridizajnimin e strukturës
së përgjithshme të shoqërisë, me të cilën u shfaq nevoja për bashkëpunime
nacionale dhe internacionale dhe kompatibilitet të sistemeve, ndërsa me të
dhe rinovimi i rolit dhe strukturës së arsimit të lartë, si faktor i rëndësishëm në
realizimin e atij kompatibiliteti.
Nevoja për hyrje strategjike në transformimin e arsimit të lartë nuk përbën
vetëm detyrim prej ndryshimeve që ndodhin në nivel nacional, por ai është
implikim dhe prej ndikimit të të ashtuquajturve faktorë të jashtëm, domethënë
globalë, të gjithanshëm, të cilët e përkufizojnë arsimin e lartë dhe në vendet e
tjera të botës.
Arkitektura e re planetare e dizajnuar sipas ndikimit të globalizimit politik,
ekonomik, kulturor dhe ekologjik, implikon iniciativa të cilat kanë për qëllim afrim
të popujve në botë dhe zgjidhje të problemeve me të cilat ata ballafaqohen ose
Strategjia për zhvillimin e arsimit në Republikën e Maqedonisë, Shkup, viti 2000.