Programi nacional PËr

përcjellje të vazhdueshme të ndryshimeve në tregun e punës, e cila do të
krijojë kushte për arsim të vazhdueshëm;
trjnim të arsimtarëve për mësim aktiv, me qëllim të ngritjes të profesionalizmit
dhe zhvillim të inicijativës për nxënie të përjetshme;
ulje të harxhimeve shtetërore, dhe rritje të pjesëmarrjes të qytetarëve në finansimin
e arsimit.
Është e nevojshme të ceket se decentralizimi nuk siguron automatikisht
plotësim të qellimeve. Ajo jep vetëm kornizë, ose, më mirë të themi, krijon ambient
të volitshëm për përdorimin e regullativave dhe mekanizmave me të cilat në
praktikë do të plotësohen këto qëllime.
2.2.5. Finansimi
Kur u fillua me sistemin arsimor të decentralizuar në Republiken e Maqedonisë,
mendohej dhe merreshin masa edhe për mënyrën e finansimit.
Në periudhën e adaptimit të decentralizimit të arsimit, në sferën e finansimit
të nënsistemit për arsim të mesëm dhe pas të mesëm, e nevojshme është që të
përkryhet:
teknika e finansimit në nivel qendror si dhe indikatorët për vërtetimin e sasisë
të mjeteve;
autonomia finansiare në nivel lokal;
autonomia finansiare në nivel të një institucioni arsimor për arsim të mesëm
dhe pas të mesëm.
2.2.6. Kohezioni social, identiteti nacional dhe qytetar,
multikultura dhe interkultura
Institucionet arsimore për arsim të mesëm dhe pas të mesëm duhet t’i mundësojnë
secilit nxënës në nënsistemin të fitojë dieni, aftësi dhe vlera karakteristike
për shoqërinë të cilës i takojnë. Nëpërmjet të procesit të socijalizimit,
nxënësi krijon lidhje me njerëzit që janë reth tij. Ky proces inkuadron veprimtarë
të ndryshëm në periudha të ndryshme të jetës. Në adoleshencë, pos familjes, rol
të madh kanë edhe shokët, shkolla, mjetet për komunikim masovik, feja etj.
Socijalizimi vazhdon gjatë tërë jetës. Nëpërmjet të socijalizimit njerëzit aftësohen
për përballje me problemet që i sjell jeta shoqërore, para së gjithash,
prezenca e dallimeve sociale dhe kulturore. Identiteti kulturor i secilit individ i
mundëson ta njohë vetveten dhe të ndjehet si pjesëtar i një kulture.
Në Republikën e Maqedonisë ekziston multikulturalizëm, për funksionim të
së cilës është e domosdoshme të respektohen parimet e barabartësisë, tolerancës,
shkëmbimit dhe bashkëpunimit mes kulturave. Janë të mundshme edhe pro-
Programi për zhvillimin e arsimit të
mesëm dhe pas të mesëm
159
III