Programi nacional PËr

Programi nacional për zhvillimin e arsimit në Republikën e Maqedonisë 2005-2015
302
2. ARSIMIMI INICIAL DHE
AFTËSIMI PROFESIONAL
2.1 Arsimi inicial
Arsimtarë: Arsimi inicial si përgatitje profesionale parësore për arsimtarët
e arsimit fillor dhe të mesëm në Republikën e Maqedonisë, realizohet me qasje
të ndryshme, në varësi të asaj se a bëhet fjlë për arsimtarë klasorë/të ciklit të
ulët apo arsimtarë lëndorë/të ciklit të lartë për lëndët të arsimit të përgjithshëm,
artistike apo profesionale, apo, përsëri për mësimin praktik.
Prej vitit 1995/96 arsimi inicial për të gjithë arsimtarët (përveç mësimit
praktik) është ngritur në nivel fakulteti, me kohëzgjatje prej 4 vjetësh. Në
Republikën e Maqedonisë, arsimtarë klasorë/të ciklit të ulët përgatisin: Fakulteti
pedagogjik në Shkup (me mësimdhënie në gjuhën maqedonase, shqipe dhe
turke), fakultetet pedagogjike në Shtip dhe Manastir, Instituti për pedagogji në
Fakultetin Filozofik në Shkup. Në të njëjtat institucione të larta arsimore përgatiten
dhe edukatorë parashkollorë. Të gjitha institucionet kanë sistem të njëjtë apo
të ngjashëm. Programet studimore i përbëjnë lëndët të arsimit të përgjithshëm,
lëndë profesionale dhe të përgjithshme pedagogjike, lëndë psikologjike dhe
lëndë metodike në përputhje me planin mësimor të mësimdhënies klasore.
Arsimtarë lëndorë/cikli i lartë për arsimin tetëvjeçar, përgatiten në 6 fakultete:
Fakulteti Filozofik, Filologjik, Matematikoro-natyror, Fakulteti për Kulturë Fizike,
Fakulteti për art figurativ dhe fakulteti për arte muzikore, si dhe në Universitetin
e EJL në Tetovë.
Koklavitja e arsimit të mesëm, e cila del, para së gjithash, prej strukturës
së tij organizative dhe programore, e bën mjaft komplekse çështjen për kuadrin
mësimdhënës.
Në arsimin e mesëm ekzistojnë tri kategori arsimtarësh:
1. Arsimtarë të cilët në mënyrë të drejtpërdrejtë aftësohen për kryerjen e
veprimtarisë mësimdhënëse gjatë studimeve në fakultet.
2. Arsimtarë të cilët kanë mbaruar fakultet tjetër por jo për mësimdhënie
dhe me arsim shtesë (përgjithësisht: pedagogji, psikologji, metodikë)
fitojnë të drejtën të kryejnë mësimdhënie në shkollat profesionale sipas
lëndeve profesionale përkatëse.
3.
Arsimtarë për kryerje të mësimdhënies praktike (instruktorë). Kjo
kategori, parë nga ana e arsimimit, dhe përkrah kërkesave ligjore të
caktuara, praktikisht është më e papërkufizuara.