Spadkobiercy Winneto..

pewnej skromności. Musiałem się strzec wszelkiej wyniosłości! Mimo swego młodego wieku
był on dla mnie pod względem duchowym równorzędnym partnerem. Dlatego zwolniłem
żonę od konieczności dalszego dialogu i odpowiedziałem za nią:
— Właśnie dlatego, że tak go kochamy i szanujemy, nie chcemy i nie możemy pozwolić
na to, by stał się pośmiewiskiem dla potomnych. Bez względu na to, jak wielki będzie pomnik
widzialny, nie wywyższa go, lecz poniża. Nie tylko nie oddaje mu czci, lecz czci pozbawia.
Winnetou nie był ani uczonym, ani artystą — ani zwycięzcą bitew, ani królem. Nie miał
żadnych publicznych zasług! Po co mu więc stawiać pomnik? I po co pomnik tak niezwykły i
tak kosztowny? Tak krzykliwy. Czym nasz szlachetny przyjaciel zasłużył sobie na taki
policzek i obelgę? Nie pomniejszam go mówiąc, że nie był ani uczonym, ani artystą, ani
zwycięzcą bitew, ani królem — był bowiem czymś znacznie więcej — był człowiekiem! Był
szlachetnym człowiekiem! Pierwszym Indianinem, w którym dusza całej rasy zbudziła się ze
śmiertelnego snu. W nim właśnie dusza ta narodziła się na nowo. Dlatego właśnie był i chciał
być jedynie duszą! I dlatego wystarczy, że był i pozostał duszą! Precz z monumentami!
Mieszkał w naszych sercach i niech w nich pozostanie! Kto będzie chciał nam go stamtąd
wyrwać i przycisnąć jakimś metalem czy kamieniem, ten będzie miał z nami do czynienia!
Winnetou ma żyć dalej we mnie, w nas, w tobie, w swym ludzie — w duszy swego narodu,
który przez niego doszedł do nowej świadomości, do świadomości, że jedyną drogą ratunku
dla skazanego na zagładę ludu jest wielkie prawo Dżinnistanu. Winnetou mógł się przecież
wykazać jako bohater i przywódca. Wyrzekł się tego, gdyż uznał, że to przyspieszyłoby tylko
koniec. Nawoływał do pokoju i gdziekolwiek się pojawił, tam przynosił i rozdawał tylko
pokój. Był dla innych aniołem! Był jak anioł dla każdego, kogo spotkał, obojętnie przyjaciela
czy wroga! Kiedy zbudziła się w nim dusza jego ludu, zbudziła się w nim też naturalną koleją
rzeczy świadomość anielskiego prawa, w którym dusza ta niegdyś zasnęła. Winnetou jest
więc duchowo w prostej linii potomkiem ostatniego, wielkiego, staroindiańskiego władcy, do
którego przyszli posłańcy królowej Marimeh, by już więcej nigdy nie powrócić. Czy
zrozumieliście to wy, jego czerwoni bracia? Czy zrozumieliście, że żaden lud nie ma prawa
pozostawać wiecznie dzieckiem? Czy zrozumieliście, że byliście niegdyś dziećmi i tylko
dlatego zmierzaliście do zagłady, że nie chcieliście przestać nimi być? Czy zrozumieliście, że
zasnęliście jako dzieci, by po koszmarnych snach Niagary obudzić się mężami? Czy
zrozumieliście, że jeśli się nimi nie staniecie, jesteście bezpowrotnie zgubieni? Czy
zrozumieliście, co to znaczy stać się mężem? Kimś, kto potrafi działać czerpiąc z własnej
energii i nie pozwala innym sobą się posługiwać? Kimś, kto wie, czego chce i dąży do tego
nie zbaczając ze swej drogi? Czy zrozumieliście, czym trzeba było odpokutować za to, że
setki coraz mniejszych plemion i szczepów indiańskich od tysiąca lat zwalczało się i
wyniszczało wzajemnie? Że było to milion-kroć powtarzane samobójstwo, które
doprowadziło was do upadku? Że blade twarze ze swoją żądzą krwi i nowych obszarów były
tylko rózgą w ręku wielkiego, dobrego Manitou, której razy miały was zbudzić ze snu? Że
tylko miłością odpokutować możecie za to, co zawiniliście nienawiścią? Że niebo waszych
przodków przepadło z chwilą, gdy czerwony mąż stał się diabłem dla swego brata? I że niebo
zstąpi z powrotem na ziemię tylko wówczas gdy każdy czerwony mąż stanie się dla swego
brata aniołem, tak jak było w czasach, kiedy królowa Marimeh nie była jeszcze zmuszona
pozostawić was samym sobie?
To była długa przemowa. Ale Winnetou napisał przecież w swoim liście, że od dzisiaj
jego puls bił będzie razem z moim. Wyraziłem więc głośno myśli, które w innym wypadku
prawdopodobnie zatrzymałbym dla siebie. Wzrok Młodego Orła wisiał na moich ustach,
jakby chwytając każde padające z nich słowo. Widziałem, że jest zdumiony i że jego
zdumienie ciągle rośnie. Ledwo skończyłem zapytał:
— Niech pan powie, mister Burton, czy pan rzeczywiście nigdy nie był u Tatella-Saty?
— Nigdy — odparłem.