Spadkobiercy Winneto..

owiem czasach słowo “medycyna“ nie było określeniem tak szacownym, jak dzisiaj i
wyraźnie nawiązywało do czarów, szarlatanerii i oszustwa. Nazywając więc w swojej
prostolinijności “medykami“ adeptów raczkujących przecież jeszcze w ich kulturze nauk
przyrodniczych i teologii, Indianie nie podejrzewali, że w ten sposób na zawsze pozbawiają
tych ludzi dobrego imienia.
Jakich zaś wyżyn sięgali owi adepci, zanim zetknęli się z “cywilizacją“ białych,
stopniowo odkrywamy dopiero dzisiaj, kiedy wchodzimy coraz głębiej w historię rodowitych
mieszkańców Ameryki. Wielokrotnie na przestrzeni swych dziejów znajdowali się oni na tym
samym etapie rozwoju, co biali. Wszystko zaś, co u tych ludów w tworzonych przez nie
państwach było dobre, wielkie i szlachetne wypływało z duchowych źródeł bijących we
wnętrzu tych nadzwyczajnych jednostek, które późniejsze pokolenia nazwały “medykami“ i
“czarownikami“. Ta kategoria ludzi obejmowała teologów, polityków, strategów,
astronomów, budowniczych świątyń, malarzy, rzeźbiarzy, znawców pisma węzełkowego,
naukowców, lekarzy, słowem wszystkie osoby i strony, których potencjał intelektualny i
etyczny nadaje charakter ich czasom. Wśród koryfeuszy były postacie dorównujące
świetnością swym odpowiednikom w historii ludów Azji i Europy. Ich blask nie zgasł
bezpowrotnie, lecz tylko do czasu, kiedy posiądziecie wiedzę i zrozumiecie na tyle, by
rozświetlić mroki historii. I jeśli współcześni “medycy“ i “czarownicy“ nie dorównują już
“medykom“ przeszłych wieków, to z pewnością nie są temu winni sami tylko Indianie.
Duchowa elita Indian, Tolteków i Azteków, a więc “medycy“ działający na terytorium Peru i
Meksyku, z pewnością nie stali pod względem kulturowym niżej od awanturników ze świty
Corteza i Pizarra. Jeśli dziś, na skutek inwazji białych, z ówczesnej świetności pozostało tak
niewiele, że Indianie nazywani są po prostu “dzikimi“, nie powinno nas dziwić, że w
społecznościach indiańskich, wraz z ogółem podupadły również jednostki wybitne.
Przewyższają jednak jeszcze daleko to, co się o nich powszechnie sądzi. Nie znam
żadnego białego, który mógłby się poszczycić tym, że został przez indiańskiego czarownika
wprowadzony w tę tajemną wiedzę, czy który choćby na tyle rozumiał symbolikę związanych
z nią obrzędów, by mieć prawo o nich mówić lub pisać. Prawdziwy “medyk“, szanujący swój
urząd i godność, nie zniża się nigdy do dawania przedstawień. Tak zwani “medycy“ z tu i tam
włóczących się mieszanych band indiańskich, daleko odbiegają od swych autentycznych
pierwowzorów; przyłączyć się do ich wygibasów, skoków i grymasów byłoby dla tych
ostatnich nie do pomyślenia, jak u nas dla poważnego teologa, czy naukowca nie do
pomyślenia byłoby popisywać się na jarmarku fikaniem koziołków.
Mam nadzieję, że moi czytelnicy nie uważają tych wywodów za nudne czy zbyteczne. O
tych sprawach trzeba powiedzieć, gdyż czas już najwyższy uwolnić psychologię ludów
indiańskich od dotychczasowych błędów i nieporozumień. Jeśli zaś w osobie Tatella-Saty
miałbym poznać jednego z wielkich “medyków“ poprzedniej epoki, ciemniejących niczym
potężne pule na tle zachodzącego słońca indiańskiej cywilizacji, to jako sumienny i wierny
prawdzie dokumentalista, zobowiązany byłem poczynić wnikliwe obserwacje, które
przygotowałyby pracę nad obrazem tej minionej świetności.
Ów tajemniczy człowiek, o którym z takim szacunkiem piszę, nie był bynajmniej nigdy
moim przyjacielem! Nie był jednak również nigdy moim wrogiem. Nie był niczyim wrogiem.
W swych myślach podobnie jak w swym postępowaniu kierował się zasadami absolutnej
sprawiedliwości i absolutnego humanitaryzmu. Jego osobisty stosunek do mnie był jednak
czymś gorszym i jeszcze bardziej przygnębiającym od otwartej wrogości. Ja po prostu dla
niego nie istniałem. Dlaczego? Uważał mnie za faktycznego zabójcę ojca i siostry Winnetou.
Owa młoda indiańska niewiasta, zgodnie ze swoim życzeniem i życzeniem całego szczepu
miała być mi dana za żonę, ja jednak ją odrzuciłem. Nazywała się niebezpodstawnie Nszo-czi
— Piękny
Dzień — i z jej śmiercią odszedł z życia Apaczów, a zwłaszcza z życia starego Tatella-