Spadkobiercy Winneto..

omieszkaliśmy tego uczynić, a kelner, który dostrzegł nasze zainteresowanie Indianami,
natychmiast zapytał:
— Czy zarezerwować dla państwa stół obok stołu dżentelmenów?
— Tak — pośpieszyła z odpowiedzią Serduszko.
— Na wszystkie posiłki?
— W ogóle!
— Well. Zajmę się tym.
Kiedy przyszliśmy na obiad, wodzowie siedzieli już przy stole. Zajęte były także
wszystkie inne stoły, poza stołem zarezerwowanym dla nas. Nasz kelner już czekał i
przekazał nam, że dyrekcja będzie zaszczycona, jeśli uznamy ten stół za własny przez okres
naszego pobytu. Siedzieliśmy teraz tak blisko Indian, że z łatwością mogliśmy usłyszeć, o
czym mówią. Znowu mieli ze sobą notesy i dużo w nich pisali, zwłaszcza w przerwach
między daniami, często jednak również podczas jedzenia, odkładając na bok sztućce. Proszę
sobie wyobrazić moje zdumienie, kiedy się okazało, że mówią w języku Winnetou i że
postawili sobie zadanie uchwycenia i określenia wspólnych rysów języków atabaskijskich, do
których należy również język Apaczów! Dla Athabaski była to praca nad różnymi dialektami
jego ojczystej mowy, ale nie dla Algongki, który pochodził moim zdaniem z kanadyjskiego
plemienia Kri. Podczas ożywionej rozmowy powiedział coś dla mnie bardzo interesującego, a
mianowicie, że posiada kilka zbiorów słów azteckiego języka Nuahatl, spokrewnionego z
jego językiem ojczystym. Najważniejszą jednak zdobyczą naszego biernego udziału w
rozmowie Indian, była wypowiedziana mimochodem uwaga, z której wynikało, że oni
również udają się na Górę Winnetou i że rozmawiają w języku Apaczów po to tylko, by przed
dotarciem do celu zdobyć pewną wprawę. Cóż za zdumiewająca wiedza lingwistyczna! Ci
ludzie byli poliglotami, a z pewnością również wodzami! Jednak nie koniec na tym —
musieli być czymś więcej jeszcze! Kim? Tym pytaniem nie trzeba się było teraz zajmować.
Zmierzaliśmy do tego samego celu i byłem całkowicie przekonany, że na miejscu będziemy
mieli sposobność poznać się bliżej, niż to było możliwe nad Niagarą.
Po południu pojechaliśmy do Buffalo na Forest Lawn Cemetery, gdzie znajduje się
pomnik i grób słynnego wodza Sa-go-je-wat-ha. Przywieźliśmy mu kwiaty. Tego
niezwykłego człowieka, który dzisiaj jeszcze nazywany jest “wielkim i niezrównanym
mówcą 5 wszystkich Indian Seneków“ darzę szczególną sympatią i szacunkiem. Cmentarz, na
którym leży jest piękny, rzec by można niepowtarzalny. Amerykanie potrafią w genialny
niemal sposób urządzać cmentarze. Przezwyciężają również śmierć w sensie artystycznym,
nie zaznaczając miejsc wiecznego spoczynku, które przecież nie są niczym więcej jak
symbolem rozkładu, jakimkolwiek wzniesieniem. Przeciwnie, przemieniają śmierć w życie,
wybierając na cmentarze miejsca o urozmaiconej rzeźbie terenu i przeobrażając je w jasne,
prześwietlone słońcem i radujące zielenią parki, w których odległe jeden od drugiego grobki
budzą w zwiedzającym myśl o zmartwychwstaniu. Spoczywający na tych cmentarzach cieszą
się wzruszającą równością umarłych. Ubogi staje się gościem bogacza, nieuczony leży ramię
w ramię z wykształconym, a najnikczemniejszy stanem otrzymuje darmo miejsce wśród
patrycjuszowskich marmurów. Biedny, nie znany nikomu, bezimienny człowiek ginie na
drodze. Przechodzący przypadkiem milioner przystaje. Pyta, czy ktoś zna nieszczęśnika.
Odpowiedź brzmi — nie. “A więc należy do mnie“ — mówi milioner, zabiera zmarłego i daje
mu miejsce w swoim grobie rodzinnym. Tak zrobił pewien jankes. Czy słyszeliście, by
ktokolwiek inny zrobił coś takiego?
Był piękny, jasny, nagrzany słońcem dzień. Złożywszy kwiaty na kamieniu nagrobnym
5 dosłownie (ang.) strong and peerless orator - napis na kamieniu nagrobnym wodza (1756-1830), przy którym
Karol May sfotografował się podczas swej podróży do Ameryki w roku 1908. Ta właśnie podróż skłoniła go do
napisania niniejszej książki.