Norman Davies - Avrupa Tarihi

Divis« et /ııdıvisrt, Bölünmüş ve Bütünleşmiş Avrupa, 1945-1991 1139
Savaştan önce genellikle günah çıkartma ve ruhban sınıfına ait olma özelliklerini
sergileyen Hıristiyan demokrasisi şimdi ruhbanın patronluğundan
kurtularak çoğu yerde önceden merkez solda olan Katoliklerin eline geçmişti
ve yeni bir başlangıç yaptı. Katolik sendikalarla ilişki içinde oian bir "sol kanat"
ve böyle ilişkileri olmayan bir "sağ kanat" vardı; parti komisyoncuları ortayı
yönetiyorlardı, ilk olarak De Gasperi'nin başkanlığını yaptığı Democra^ia
Cristiana (DC) derin ayrılıklara uğramış, ancak yavaş yavaş ulusal düzeyde
kuruluşunu tamamlamak için kendi yolunu açmıştı, Fransa'da Möuvement
RcpuMicûtı, Georges Bidault ile Schuman kardeşlerin liderliği atanda 1944'te
kurulmuştu, ama merkezdeki de Gaulcü Rassemb lernen t du Peublc Français
(RPF) ile girdiği rekabetten olumsuz etkilendi. Dr. Adenauer'in CDU'su Almanya'da
zamanla temel politik güç olarak ortaya çıktı. Adenauer "Deneye
Hayır" özdeyişine bayılan eski döneme ait bir muhafazakârdı. Fakat toplumsal
pazar ekonomisinin taraftarı olan Ludwig Erhard ile ortaklığı başarıyı sağlayan
bir işbirliği oldu. Hollanda "Katolik Halk Partisi" istisnai olarak günah çıkartmaya
yönelik bir gruplaşma olarak varlığını sürdürdü. Büyük Britanya'nın istisnai
durumu ise Hıristiyan demokrak bir geleneğe hiç sahip olmamasıydı.
Avrupa sosyalizmi özellikle bölünmeye eğilimliydi ve komünistlerle olan
yarıştan sıklıkla olumsuz etkilendi. Savaş sonrasında sosyal demokrasi, kapitalist
sistem içinde insan haklan ve sosyal adalet noktalarında vurgu yapmak yerine,
savaş öncesindeki önceliği olan sınıf mücadelesini öne çıkardı. Pietro
Nenni'nin İtalyan sosyalistleri DC ile güçlü komünistler arasındaki zeminde
manevralar yaptılar. Fransa'da Guy Mollet'nin PSF'si savaş öncesinin dogmatizminden
kurtulmuştu, ancak 1970'ler ile 1980'lerde François Mitterrand dönemine
kadar çok başarılı olamadı. Batı Almanya'da da 1959 Godesberg Programıyla
proletarya geleneğini kıran SDP 1960'ların sonuna kadar muhalefette
kaldı. Çok çeşitli eğilimlerin "geniş kilisesi" olan İngiliz işçi Partisi bir kez daha
küme dışı kalmıştı.
Başlarda göze çarpan Batı Avrupa komünist partileri 1948'den sonra hızla
inişe geçtiler. Normal olarak Moskova'dan talimat ve maddi yardım alıyorlardı.
Bu partilerin proleter tabanlarıyla uyuşmayan güçlü bir entelektüel kanadı
vardı ve partiler Stalin'in suçlarının dehşeti ve büyüklüğü ortaya çıktıkça parçalandılar.
Sadece istikrarlı olarak % 20-25 arasında oy aldıkları İtalya ile
Fransa'da güçlerini korudular ve kendilerine karşı mücadele eden diğer tüm
öteki partilere karşı sağlam bir blok oluşturdular. Bologna gibi burjuva kemlerini
başarıyla yönettikleri İtalya'da yerel iktidarlarda önemli etkinliklere sahip
oldular. Fransa'da komünistler 1980-1981 döneminde sonsuza kadar ayrı düşmeden
önce kısa bir süre sosyalistlerle işbirliği yaptılar.
Savaş sonrası Fransız politikası Kurtuluştan sonra kurulan Dördüncü
Cumhuriyet (1946-1958) ile daha sonra kurulan Beşinci Cumhuriyet arasındaki
temel ayrım tarafından belirlenmiştir. İki Cumhuriyet de, 1944-1946 arasında
Başbakan olarak zaferle dönen, on iki yıl bezginlik nedeniyle emeklilik
yaşamı süren, 1958-1969 arasında Devlet Başkanlığı yapan ve ölümünden son-